Sunday, September 18, 2011


saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos erTgvarovani praqtika samoqalaqo saqmeebTan dakavSirebiT


* * *

ukanono mflobelobidan nivTis gamoTxova da xelSeSlis aRkveTa


ssk muxli 172
1. mesakuTres SeuZlia mflobels mosTxovos nivTis ukan dabruneba, garda im SemTxvevebisa, roca mflobels hqonda am nivTis flobis ufleba.


magaliTi 1
a-m sarCeli aRZra sasamarTloSi b-sa da g-s mimarT da moiTxova maTi binidan gamosaxleba im safuZvliT, rom d-s gardacvalebis Semdeg masze gaica kanonismieri memkvidreobis uflebis damadasturebeli mowmoba. b-m da g-m uari ganacxades binis gamonTavisuflebaze im safuZvliT, rom maT qiravnobis xelSekruleba dades e-sTan da sacxovrebel saxls flobdnen kanonierad. sakasacio palatam saapelacio sasamarTlos gadawyvetilebis Sesabamisad damtkicebulad miiCnia is garemoebebi, rom b-s da g-s binis flobis ufleba miRebuli hqonda e-sgan d-s gardacvalebis Semdeg da e-s d-sgan ar hqonda miRebuli sadavo binis gankargvis ufleba. sakasacio palatam dadgenilad miiCnia, rom a-s hqonda sadavo binis sakuTrebis ufleba, xolo   b da g iyvnen nivTis mflobelebi, Tumca maT ar gaaCndaT nivTis flobis ufleba. palatam ixelmZRvanela ssk-is 172-e muxlis pirvelis nawiliT da b-s da g-s daakisra nivTis gamonTavisuflebis movaleoba.


magaliTi 2
a-m sarCeli aRZra sasamarTloSi b-s mimarT da moiTxova ukanono mflobelobidan nivTis gamoTxova im safuZvliT, rom sadavo qoneba warmoadgenda mis sakuTrebas, rac dasturdeboda g-sTan dadebuli yidva-gayidvis xelSekrulebiT, xolo  b aRniSnul qonebas flobda ukanonod. b-m sarCeli ar cno,  vinaidan igi sadavo qonebas flobda d-sTan  dadebuli qiravnobis xelSekrulebis safuZvelze. sakasacio sasamarTlom saapelacio sasamarTlos gadawyvetilebis Sesabamisad dadgenilad miiCnia, rom sadavo qonebis mesakuTres warmoadgenda a, vinaidan misi sakuTrebis ufleba uZrav qonebaze dasturdeboda sajaro reestris monacemebiT, xolo b ki flobda qonebas,  magram ar gaaCnda misi flobis ufleba, vinaidan man qiravnobis xelSekruleba dado d-sTan, romelic ar warmoadgenda aRniSnuli qonebis mesakuTres. sakasacio palatam ixelmZRvanela ssk-is 170-e, 172-e, 183-e da 312-e muxlebiT da b-s daakisra sadavo farTis gamonTavisuflebis movaleoba.


magaliTi 3
a-m sarCeli aRZra sasamarTloSi  b-s mimarT da moiTxova ukanono mflobelobidan nivTis gamoTxova im  safuZvliT, rom man sacxovrebeli bina Cuqebis xelSekrulebiT miiRo g-sgan, xolo b ukanonod flobda aRniSnul binas. miuxedavad imisa, rom Cuqebis xelSekruleba registrirebuli ar iyo sajaro reestrSi, pirveli instanciis sasamarTlom dadasturebulad CaTvala a-s sakuTrebis ufleba sadavo binaze mxolod Cuqebis xelSekrulebidan gamomdinare, vinaidan TviT b-c aRiarebda, rom mas ar gaaCnda sakuTrebis ufleba sadavo binaze da Sesaxlebuli iyo unebarTvod, Tumca a-s sasargeblod ar aTavisuflebda binas, vinidan Cuqebis xelSekruleba, romliTac a-s g-sgan sakuTrebaSi gadaeca sacxovrebeli bina, registrirebuli ar iyo sajaro reestrSi. saqmis sakasacio instanciiT ganxilvis dros Cuqebis xelSekruleba ukve registrirebuli iyo sajaro reestrSi.  amdenad a warmoadgenda sadavo farTis mesakuTres, xolo b ukanonod flobda sadavo binas. sakasacio palatam ixelmZRvanela 172-e muxlis pirveli nawiliT da b-s daakisra binis gamonTavisuflebis movaleoba.


magaliTi 4
a-m sarCeli aRZra sasamarTloSi b-s mimarT da moiTxova ukanono mflobelobidan nivTis gamoTxova Semdegi safuZvlebidan gamomdinare: a-m zepiri garigebis Sedegad avtomanqana gadasca g-s, im pirobiT, rom g avtomanqanas gadaiformebda mxolod Rirebulebis gadaxdis Semdeg. g-m isargebla avtomanqanis saregistracio mowmobiT da notariusTan SeTanxmebis gziT avtomanqana daagirava b-sTan 8000 aSS dolaris sesxis uzrunvelsayofad da miimala. sakasacio palatam ganmarta, rom nasyidobis xelSekrulebis dadeba niSnavs xelSekrulebiT nakisri uflebebisa da valdebulebebis warmoSobas, magram, is jer kidev ar niSnavs sakuTrebis gadasvlas myidvelze. samoqalaqo kodeqsis 186-e muxlis pirveli nawilis Tanaxmad, moZrav nivTebze sakuTrebis gadasacemad aucilebelia, rom mesakuTrem namdvili uflebis safuZvelze gadasces SemZens nivTi. amrigad, moZrav nivTze sakuTrebis gadacemisaTvis aucilebelia ori winapirobis arseboba: namdvili ufleba (am konkretul SemTxvevaSi nasyidobis xelSekrulebidan warmoSobili ufleba myidvelisa moiTxovos nivTis gadacema) da nivTis faqtobrivi gadacema (am SemTxvevaSi avtomanqanis gadacema myidvelze). samoqalaqo kodeqsis 188-e muxlis pirveli nawilis pirveli winadadebis Tanaxmad, Tu gamsxvisebelma pirobad daTqva sakuTrebis gadasvla SemZenze mxolod nivTis safasuris gadaxdis Semdeg, ivaraudeba, rom sakuTreba gadava SemZenze safasuris srulad gadaxdis Semdeg. SemZenze gadacemuli nivTi safasuris srulad gadaxdamde gamsxviseblis sakuTrebaa.
miuxedavad a-sa da b-s  Soris dadebuli nasyidobis xelSekrulebisa, a darCa avtomanqanis mesakuTred da sakuTrebis ufleba avtomanqanaze b-sTvis ar gadaucia. amitom rogorc mesakuTres, mas SeuZlia, samoqalaqo kodeqsis 172-e muxlis pirveli nawilis Sesabamisad, moiTxovos sxvisi ukanono mflobelobidan avtomanqanis gamoTxova.

komentari:
   yoveli valdebuleba Sedgeba, ZiriTadad, ori nawilisagan _ konkretuli saqmis faqtobrivi garemoebebisa da normis aRwerilobiTi nawilisagan, romelic zogadi Sinaarsisaa da Sedegebisagan, romelsac kanoni iTvaliswinebs normis aRwerilobiTi nawilis Semadgeneli elementis arsebobisas.
      mosamarTle valdebulia, mosarCelis sasarCelo gancxadebidan gamomdinare, moZebnos kanoni, romelic iTvaliswinebs im samarTlebriv Sedegs, romelsac mosarCele Tavisi sarCeliT moiTxovs. mosamarTlem unda daadginos, miuTiTebs Tu ara mosarCele im garemoebebze, romlebic kanonis mier gansazRvrulia am samarTlebrivi Sedegis dadgomis winapirobad. unda dadgindes gansaxilveli moTxovnis safuZvlisaTvis aucilebeli winapirobebi, anu kanoniT dadgenili normis Semadgenlobis niSnebi. iuridiuli muSaobis meTodikis mixedviT normebi unda daiSalos misi elementebis, kerZod, normis aRwerilobiTi nawilis Semadgeneli elementebis mixedviT. iuridiuli samuSao swored am amoxsnis sisworezea damokidebuli.
   ukanono mflobelobidan nivTis gamoTxovasa da xelSeSlis aRkveTis moTxovnas iTvaliswinebs saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis 172-e muxli. ukanono mflobelobidan nivTis gamoTxova (vindikaciuri sarCeli) mesakuTris uflebis dacvis ZvelTaganve miRebuli saSualebaa. esaa sarCeli, romelsac mesakuTre maSin iyenebs, roca Selaxulia nivTze misi mflobeloba, saxeldobr, roca mesakuTris qoneba ukanono mfloblis xelTaa. nivTis vindicirebac sxvisi ukanono mflobelobidan mis gamoTxovas gulisxmobs. vindikaciuri sarCelis arsi sakuTrebis absoluturi bunebidan momdinareobs. mesakuTres ssk-s 158-e muxlis me-2 nawilisa da  170-e muxlis me-3 nawilis Sesabamisad, ufleba aqvs ar flobdes an ar sargeblobdes kuTvnili nivTiT. amdenad, mesakuTres aqvs sakuTari nivTis Tavisufali flobisa da sargeblobis ufleba, Tuki ar arsebobs sargeblobis aucilebeli socialuri interesi. es ki gulisxmobs mesakuTris Tavisuflebas, nebismier dros daeuflos kuTvnil nivTs an isargeblos am nivTiT, maT Soris, moiTxovos ukanono mflobelobidan nivTis gamoTxova. aRniSnul urTierTobas awesrigebs ssk-is 172-e muxlis pirveli nawili, romelic normis aRwerilobiTi nawilis Semadgenel sam elements Seicavs:
1. mosarCele unda iyos nivTis mesakuTre;
2. mopasuxe unda iyos nivTis mflobeli;
3. mopasuxes ar unda hqondes am nivTis flobis ufleba (normis aRwerilobiTi nawilis e.w. negatiuri, uaryofiTi Semadgeneli elementi).
mxolod mas Semdeg, rodesac mosamarTle am samive winapirobis (normis aRwerilobiTi nawilis Semadgeneli elementebis) arsebobas daadgens, SeuZlia ganawesos samarTlebrivi Sedegi: mosarCelis sasargeblod mopasuxisaTvis ukanono mflobelobidan nivTis gamoTxovis dakisreba.
vindikaciuri sarCelis dakmayofilebis pirvel pirobas, rogorc zemoT ukve aRvniSneT, warmoadgens, is rom mosarCele unda iyos mesakuTre. vinaidan mesakuTris mier dabrunebis moTxovna Tanabrad ukavSirdeba rogorc moZrav, ise uZrav  nivTebs, amitom mesakuTred yofnis prezumfcia sxvadasxvagvarad dasturdeba. uZravi nivTis mesakuTreoba ssk-is 183-e muxlis pirveli nawilis Sesabamisad sajaro reestridan dasturdeba, sajaro reestris monacemebis mimarT ki, 312-e muxlis Sesabamisad, moqmedebs utyuarobisa da sisrulis prezumfcia (magaliTi 2). Tumca,  piris sakuTrebis ufleba uZrav qonebaze SeiZleba ar dasturdebodes sajaro reestridan, magram aRniSnuli udavod iqnes miCneuli piris sakuTrebad sxva samarTlebrivi safuZvlidan gamomdinare da gaxdes vindikaciuri sarCelis dakmayofilebis safuZveli (magaliTi 1).
   vindikaciuri sarCelis dakmayofilebis meore aucilebel pirobas warmoadgens is, rom mopasuxe unda iyos nivTis mflobeli. aRniSnuli TavisTavad gamomdinareobs moTxovnis arsidan, vinaidan sasarCelo moTxovna exeba nivTis mflobelobidan gamoTxovas, magram aqve aRsaniSnavia, rom mflobeloba ar unda iyos kanonieri, vinaidan 172-e muxlis pirveli nawili mxolod im SemTxvevaSi iZleva mflobelobidan nivTis gamoTxovis SesaZleblobas, Tu mflobeloba arakanonieria. uZrav nivTebTan mimarTebiT sakiTxi martivad wydeba, vinaidan sakuTrebis ufleba sajaro reestridan dasturdeba, xolo rac Seexeba moZrav nivTebs, am SemTxvevaSi sasamarTlom unda gaiTvaliswinos iseTi mniSvnelovani garemoebebi, rogoricaa mewarmis gulisxmiereba, sakuTrebis uflebis gadacemis momenti da a.S (magaliTi 4). kidev erTi sakiTxi, romelsac sasamarTlo gansakuTrebul yuradRebas uTmobs ukanono mflobelobidan nivTis gamoTxovis Taobaze davis ganxilvisas, aris mfloblis subieqturi damokidebulebis garkveva mflobelobis faqtis mimarT. aRniSnuli, marTalia, zegavlenas ar axdens 172-e muxliT gaTvaliswinebul Sedegze (ukanono mflobelobis dadgenis SemTxvevaSi nivTi gamoTxovil unda iqnes mesakuTris sasargeblod), magram ssk-is 164-e, 165-e muxlebis Tanaxmad, gansakuTrebuli mniSvneloba eniWeba mopasuxis mimarT (vindikaciur sarCelSi) samarTlebrivi Sedegis dadgomisaTvis.  
ukanono mflobelobidan nivTis gamoTxova, Tavisi arsidan gamomdinare, yoveldRiur cxovrebaSi sakmaod gavrcelebuli moTxovnaa. aqedan gamomdinare, aRniSnul sakiTxze arsebuli sasamarTlo praqtikac sakmaod vrcelia.


ssk muxli 172.
2. Tu sakuTrebis xelyofa an sxvagvari xelSeSla xdeba nivTis amoRebis an misi CamorTmevis gareSe, maSin mesakuTres SeuZlia xelis SemSlels mosTxovos am moqmedebis aRkveTa. Tu amgvari xelSeSla kvlav gagrZeldeba, mesakuTres SeuZlia moiTxovos moqmedebis aRkveTa sasamarTloSi sarCelis Setanis gziT.


   magaliTi 1
   a-m sarCeli aRZra b-s (mezoblis) mimarT, romelmac misi sacxovrebeli oTaxis Tavze abazanisa da tualetis mSenebloba daiwyo da amoWra iataki.  a-m moiTxova misi, rogorc mesakuTris, sakuTrebiT sargeblobis uflebis xelSeSlis aRkveTa. saqmeze Catarebuli sainJinro-teqnikuri eqspertizis daskviniT mopasuxis mier binaSi saabazanosa da tualetis mowyobiT dairRva samSeneblo normebi da wesebi. sakasacio palatam ssk-is 170-e muxlisa da 172-e muxlis me-2 nawilis Tanaxmad, mesakuTris mier sakuTrebiT sargeblobis ufleba darRveulad miiCnia da moTxovna daakmayofila. 

 


 komentari:
   sakuTrebis xelyofis an sxvagvari xelSeSlis aRkveTa nivTis amoRebis an misi CamorTmevis gareSe tradiciulad literaturaSi moixsenieba rogorc negatoruli sarCeli. sakuTrebis xelyofa an sxvagvari xelSeSla SeiZleba gamoixatebodes rogorc moqmedebaSi, aseve umoqmedobaSi. negatoruli sarCelis safuZveli SeiZleba iyos mesakuTris mier sakuTrebiT SezRudulad sargebloba. mesakuTre aseve saerTod SeiZleba moklebuli iyos Tavisi sakuTrebiT sargeblobis SesaZleblobas. mesakuTris ufleba, moiTxovos xelSeSlis aRkveTa, ar SeiZleba iyos xandazmuli, vinaidan mesakuTris aRniSnuli Tavisuflebis xandazmulobis SemzRudavi danawesebisadmi daqvemdebareba ewinaaRmdegeba sakuTrebis uflebis absolutur bunebas, saqarTvelos konstituciasa da samoqalaqo kodeqsis aRniSnul normebs. Sesabamisad, xandazmulobis vadebi ar unda gavrceldes ukanono mflobelobidan nivTis gamoTxovasa da xelSeSlis aRkveTis moTxovnaze, Tumca, negatoruli sarCelTan mimarTebiT, xandazmulobis vadebi garkveuli TaviseburebebiT xasiaTdeba, kerZod, mesakuTres xelSeSlis aRkveTis moTxovniT sarCelis aRZvris ufleba aqvs iqamde, sanam xelSeSla grZeldeba, Tundac xelSeSla usasrulod grZeldebodes, xolo xelSeSlis aRkveTis Semdeg negatoruli sarCelis wardgena SeuZlebelia. am SemTxvevaSi mesakuTres ufleba aqvs moiTxovos zianis anazRaureba.






sarCelis xandazmuloba


   ssk muxli 128
1. sxva pirisagan raime moqmedebis Sesrulebis an moqmedebisagan Tavis Sekavebis moTxovnis uflebaze vrceldeba xandazmuloba.
2. xandazmulobis vada ar vrceldeba:
a. pirad araqonebriv uflebebze, Tu kanoniT sxva ram ar aris gaTvaliswinebuli;
b. meanabreTa moTxovnaze banksa da sxva sakredito dawesebulebebSi Setanili anabrebis gamo.
g. xandazmulobis saerTo vada Seadgens 10 wels.

   ssk muxli 129
1. saxelSekrulebo moTxovnebis xandazmulobis vada Seadgens sam wels, xolo uZrav nivTebTan dakavSirebuli saxelSekrulebo moTxovnebisa _ eqvs wels.
2. xandazmulobis vada im moTxovnebisa, romlebic warmoiSoba periodulad Sesasrulebeli valdebulebebidan, sami welia.
3. calkeul SemTxvevebSi kanoniT SeiZleba gaTvaliswinebul iqnes xandazmulobis sxva vadebic.

   magaliTi 1
   a-m 2002 wlis 6 agvistos sarCeli aRZra b-sa da g-s mimarT da moiTxova 1996 wlis 7 ivniss dadebuli binis nasyidobis xelSekrulebis baTilad cnoba Semdeg garemoebaTa gamo: b warmoadgenda a-s meuRles. b-sa da g-s Soris daido binis nasyidobis xelSekruleba, romelic fiqtiuri iyo da ar emsaxureboda iuridiuli Sedegis dadgomas. g-m sarCeli ar cno da miuTiTa, rom nasyidobis xelSekruleba daido b-s mier g-sgan nasesxebi 2300 aSS dolaris sanacvlod. sakasacio sasmarTlom moTxovna xandazmulad miiCnia da ganmarta, rom a-m sadavo nasyidobis xelSekrulebis dadebis Taobaze Seityo xelSekrulebis dadebis dros, Sesabamisad, kanoniT dadgenili eqvswliani xandazmulobis vada sarCelis Setanis droisaTvis ukve gasulad unda CaiTvalos. aRniSnul garemoebebze dayrdnobiT sasamarTlom gamoiyena samoqalaqo kodeqsis 129-e muxlis pirveli nawili, romlis Tanaxmad, uZrav nivTebTan dakavSirebuli saxelSekrulebo moTxovnebis xandazmulobis vada Seadgens eqvs wels. amave kodeqsis 130-e muxlis Sesabamisad, xandazmuloba iwyeba moTxovnis warmoSobis momentidan. moTxovnis warmoSobis momentad CaiTvleba dro, roca pirma Seityo an unda Seetyo uflebis darRvevis Sesaxeb. samoqalaqo kodeqsi xandazmulobis vadebs adgens im mizniT, rom am vadebSi pirma moiTxovos darRveuli uflebis iZulebiT ganxorcieleba. es SesaZlebloba ki pirs ekargeba moTxovnis xandazmulobis vadis gasvliT. 


   ssk muxli 130
xandazmuloba iwyeba moTxovnis warmoSobis momentidan. moTxovnis warmoSobis momentad CaiTvleba dro, roca pirma Seityo an unda Seetyo uflebis darRvevis Sesaxeb.

   ssk muxli 140
1. sarCelis Setana xandazmulobis vadis denis Sewyvetas ar gamoiwvevs, Tu mosarCele uars ityvis sarCelze an sasamarTlos kanonier ZalaSi Sesuli gadawyvetilebiT sarCeli ganuxilvelad iqneba datovebuli.

   magaliTi 2
   2001 wlis 28 agvistos a-m sarCeliT mimarTa b-s da moiTxova binis qiris 800 aSS dolaris gadaxdis dakisreba. aRniSnuli saqme 2002 wlis 8 ianvris ganCinebiT ganuxilvelad iqna datovebuli. a-m axali sarCeli aRZra 2004 wlis 5 noembers. ssk-is 129-e muxlis me-2 nawilis mixedviT,  xandazmulobis vada im moTxovnebisa, romlebic warmoiSoba periodulad Sesasrulebeli valdebulebebidan, sami welia. amave kodeqsis 130-e muxlis Tanaxmad ki, xandazmuloba iwyeba moTxovnis warmoSobis momentidan. moTxovnis warmoSobis momentad CaiTvleba dro, roca pirma Seityo an unda Seetyo uflebis darRvevis Sesaxeb. gansaxilvel SemTxvevaSi kasators moTxovnis ufleba warmoeSva 2000 wlis seqtemberSi. ssk-is 140-e muxlis pirveli nawilis mixedviT, sarCelis Setana xandazmulobis vadis denis Sewyvetas ar gamoiwvevs, Tu mosarCele uars ityvis sarCelze an sasamarTlos kanonier ZalaSi Sesuli  gadawyvetilebiT sarCeli darCeba ganuxilveli. rogorc cnobilia, mxares dadgenil vadaSi ar Seutania kerZo saCivari 2002 wlis 8 ianvris  ganCinebaze da amdenad, gasaCivrebisaTvis dadgenili TormetdRiani  vadis gasvlis Semdeg igi kanonier ZalaSi Sevida. aqedan gamomdinare, xandazmulobis samwliani vada amoiwura 2003 wlis seqtemberSi, a-m ki axali sarCeli saerTo wesiT aRZra 2004 wlis 5 noembers. amdenad, sakasacio palatam a-s moTxovna miiCnia xandazmulad da ar daakmayofila.

   komentari:
   sasarCelo xandazmuloba gulisxmobs dros, romlis ganmavlobaSi pirs SeuZlia moiTxovos Tavisi darRveuli uflebis aRdgena. xandazmulobis Semofargvla drois periodulobiT, sasamarTlo praqtikidan gamomdinare, mraval mizezs ukavSirdeba:
   1. xandazmulobis vada sasamarTlos umsubuqebs faqtebis dadgenisa da Seswavlis process da am gziT xels uwyobs dasabuTebuli gadawyvetilebis gamotanas; 2. xels uwyobs samoqalaqo brunvis stabilizacias; 3. aZlierebs samoqalaqo samarTlebrivi urTierTobis subieqtebis urTierTkontrolsa da iZleva darRveuli uflebis dauyovnebliv aRdgenis stimulizacias. xandazmulobis vadis warmoSobis safuZvelia uflebis darRveva, Tumca vadis aTvla ar xdeba uflebis darRvevis momentidan. misi aTvla iwyeba im momentidan, roca pirma Seityo an unda Seetyo uflebis darRvevis Sesaxeb.
      xandazmulobis saerTo vadaa aTi weli. aRniSnuli xandazmulobis vada dadgenilia yvela im urTierTobisaTvis, romlisTvisac kanonmdebloba ar iTvaliswinebs specialur xandazmulobis vadas. specialuri xandzmulobis vadis dadgena ki SesaZlebelia kanoniT.
       xandazmulobis cneba mWidrod aris dakavSirebuli sarCelis aRZvris uflebasTan. sssk-is me-2 muxli uzrunvelyofs yoveli piris uflebas, mimarTos sasamarTlos sakuTari uflebebis dasacad. aq ar igulisxmeba mxolod araxandazmul moTxovnebi. pirs sasamarTlo wesiT nebismieri darRveuli uflebis aRdgenis moTxovnis SesaZlebloba aqvs. Tumca sarCelis ufleba 2 nawilisagan Sedgeba: sarCelis aRZvrisa da sarCelis dakmayofilebis uflebebisagan. xandazmulobis vadac swored sarCelis dakmayofilebis uflebaze vrceldeba da ara sarCelis aRZvraze.
       sasamarTlo praqtikisaTvis gansakuTrebuli mniSvneloba aqvs xandazmulobis vadis gamoyenebis safuZvels; xandazmulobis vadaze unda miuTiTos mxarem da ara sasamarTlom Tavisi iniciativiT, es imas niSnavs, rom mxares unda ekavos aqtiuri pozicia xandazulobis sakiTxebTan mimarTebiT. amaze metyvelebs Tundac is garemoeba, rom mas Semdeg, rac mxare miuTiTebs xandazmulobis vadaze, Semdeg ukve sasamarTlos kompetencias warmoadgens xandazmulobis vadis gamoTvla, agreTve imis dadgena, xom ar iyo am periodSi xandazmulobis vada Sewyvetili da a. S. aRniSnuli momdinareobs mxareTa SejibrebiTobis principidan, vinaidan, Tu erT mxares eniWeba darRveuli uflebis sasamarTlo wesiT dacvis SesaZlebloba, meore mxare uflebamosilia, gamoiyenos nebismieri samarTlebrivi meqanizmi mowinaaRmdege mxaris poziciis gasaqarwyleblad, xolo sasamarTlos mxridan xandazmulobis vadaze miTiTebiT, ilaxeba mxaris ufleba, vinaidan aRniSnuli ewinaaRmdegeba mxaris, rogorc uflebis sasamarTlo wesiT dacvis SesaZleblobas, aseve SejibrebiTobis princips.
mniSvnelovania aseve sakiTxi imis Taobaze, Tu rogor unda moiqces sasamarTlo, rodesac saqmeSi ramdenime mopasuxea da mxolod erT-erTi maTgani uTiTebs xandazmulobis vadis gaSvebaze. pasuxi calsaxaa: sasamarTlo xandazmulobis sakiTxs wyvets mxolod im mopasuxesTan mimarTebiT, romelmac aRniSnuli moTxovna daayena.
 praqtikisaTvis aseve mniSvnelovania sakiTxi, imis Taobaze, rom xandazmulobis vadaze miTiTeba pirvelad sakasacio instanciis sasamarTloSi dauSvebelia. aseT dros xandazmulobis vadaze mxaris mier miTiTeba SesaZlebelia mxolod im SemTxvevaSi, rodesac saqme dabrundeba qvemdgomi instanciis sasamarTloSi xelaxla gansaxilvelad.
  praqtikuli TvalsazrisiT, xandazmulobis vadis sasamarTlo wesiT dadgenisaTvis gansakuTrebuli mniSvneloba eniWeba xandazmulobis warmoSobis momentis garkvevas. ssk-is 130-e muxlis Tanaxmad, xandazmuloba iwyeba moTxovnis warmoSobis momentidan. moTxovnis warmoSobis momentad CaiTvleba dro, roca pirma Seityo an unda Seetyo uflebis darRvevis Sesaxeb. e.i. Tu xandazmulobis warmoSobis momentis dadgena obieqturad SeuZlebelia, yuradReba unda mieqces subieqtur moments, amasTan, igulisxmeba, rom xandazmulobis warmoSobis obieqturi da subieqturi momentebi Tanmxvedria, xolo im SemTxvevaSi, Tu mosarCele ar eTanxmeba xandazmulobis warmoSobis obieqturi da subieqturi momentebis Tanxvedras, maSin mtkicebis tvirTi ekisreba mas, imis gasarkvevad, Tu rodidan unda daiwyos xandazmulobis vadis aTvla.





satransporto saSualebis eqspluataciisas damdgari zianis anazRaureba


   ssk muxli 999
1. mgzavrebis gadayvanisa da tvirTis gadazidvisaTvis gaTvaliswinebuli satransporto saSualebis mflobeli, Tu misi satransorto saSualebis eqspluatacias mohyva adamianis sikvdili, dasaxiCreba an janmrTelobis moSla, anda nivTis dazianeba, valdebulia dazaralebuls aunazRauros aqedan warmoSobili ziani.


   magaliTi 1
   a-m sarCeli aRZra sasamarTloSi b-s mimarT da moiTxova miyenebuli zianis anazRaureba im motiviT, rom a SromiT urTierTobaSi iyo b-sTan da sargeblobda mis mier micemuli samgzavro bileTiT. elmavliT erT-erTi mgzavrobis dros, maSon rodesac a samuSaos dasrulebis Semdeg brundeboda saxlSi, qvis TavSi moxvedris Sedegad miiRo travma da dakarga Sromis unari.  a-m b-sgan moiTxova yovelTviuri sarCos anazRaureba. sakasacio palatam aRniSnuli SemTxveva ar miiCnia b-s braliT gamowveul zianad, xolo rac Seexeba, rogorc mometebuli safrTxis wyaros mflobelis mier zianis anazRaurebis valdebulebas, sakasacio sasamrTlom ar miiCnia dadmdgari ziani mometebuli safrTxis wyaros Sedegad damdgar zianad da ar daakmayofila a-s moTxovna b-s mimarT zianis anazRaurebis Taobaze.



   komentari:
   SromiTi movaleobis Sesrulebisas muSakis janmrTelobisaTvis vnebis miyenebis Sedegad zianis anazRaurebis moTxovnasTan dakavSirebiT ZiriTadad gamoiyeneba saqarTvelos prezidentis 1999 wlis 9 oqtombris #48–e brZanebulebiT damtkicebuli ,,Sromis movaleobis Sesrulebisas muSakis janmrTelobisaTvis vnebis miyenebis Sedegad zianis anazRaurebis wesi~, samoqalaqo kodeqsi da Sromis kanonTa kodeqsi.
   rodesac muSakis janmrTelobisaTvis vnebis miyenebis Sedegad zianis anazraurebis moTxovnazea saubari, pirvel rigSi unda gairkves Semdegi sakiTxebi:
1.miadga Tu ara muSakis janmrTelobas vneba uSualod SromiTi movaleobis Sesrulebis dros da
2. bralis sakiTxi.
      saqarTvelos Sromis kanonTa kodeqsis 155-e muxlis Tanaxmad, sawarmoebi, dawesebulebebi, organizaciebi materialurad pasuxismgeblebi arian muSakTa da mosamsaxureebisaTvis miyenebuli zianis gamo, rac gamowveulia SromiTi movaleobis Sesrulebisas maTi dasaxiCrebis an janmrTelobis sxvagvari vnebiT.
saqarTvelos samoqaloqo kodeqsis 408-e muxlis me-2 nawilis Tanaxmad ki, Tu dazaralebuls sxeulis dazianebiT an janmrTelobisaTvis vnebis miyenebis Sedegad, waerTva Sromis unari an Seumcirda, mas unda aunazRaurdes es ziani YyovelTviuri sarCos gadaxdiT.
     `SromiTi movaleobebis Sesrulebisas muSakis janmrTelobisaTvis vnebis miyenebis Sedegad zianis anazRaurebis wesis Sesaxeb~  saqarTvelos prezidentis brZanebulebis me-2 muxlis Sesabamisad, damqiravebeli materialurad pasuxismgebelia muSakis janmrTelobisaTvis vnebis miyenebis Sedegad zianisaTvis, agreTve, im sawarmoo travmisaTvis, romelic moxda SromiTi movaleobis Sesrulebisas organizaciis teritoriaze an mis farglebs gareT, agreTve, samuSaoze an samuSaos Semdeg mgzavrobisas damqiraveblis mier gamoyofil transportze. amave brZanebulebis me-3 muxli adgens damqiraveblis bralis arsebobis aucileblobas zianis anazRaurebisaTvis. aRniSnuli brZanebulebis me-5 muxlSi ki ganmartebulia, Tu ra CaiTvleba damqiraveblis braleulobiT damdgar zianad, kerZod: `muSakis janmrTelobisaTvis miyenebuli ziani iTvleba damqiraveblis braleulobiT, Tu igi moxda misgan Sromis kanonmdeblobis, Sromis dacvis wesebis, normebisa da sxva normatiuli aqtebis moTxovnaTa ugulebelyofiT an arasaTanado SesrulebiT~.
      Tu muSaki Tavisi movaleobis Sesrulebisas marTavda elmavals da SromiTi dasaxiCreba miiRo samsaxurebrivi movaleobis Sesrulebisas avtosatransporto saSualebis eqspluataciis Sedegad misi bralis gareSe, muSaks unda aunazRaurdes miyenebuli ziani. avtosatransporto saSualebis mflobeli am SemTxvevaSi calsaxad aris valdebuli aunazRauros muSaks ziani Semdeg garemoebaTa gamo:
1. rogorc mometebuli safrTxis wyaros mflobelma, romlis avtosatransporto saSualebis eqspluatacias mohyva muSakisaTvis zianis miyeneba (ssk-is 999-e muxli);
2. rogorc damqiravebelma, romelic materialurad pasuxismgebelia muSakis janmrTelobisaTvis vnebis miyenebis Sedegad zianisaTvis (prezidentis 1999 wlis 9 oqtombris #48–e brZanebulebiT damtkicebuli ,,SromiTi movaleobis Sesrulebisas muSakis janmrTelobisaTvis vnebis miyenebis Sedegad zianis anazRaurebis wesis~ me-2 muxli).
     imasTan dakavSirebiT, Tu ramdenad ekisreba sawarmos muSakisaTvis mgzavrobis dros qvis TavSi moxvedris Sedegad zinis anazRaurebis movaleoba, warmoadgens Tu ara eqspluataciaSi myofi elmavlis fanjaraSi moxvedrili qva, eqspluataciis mometebuli safrTxis Sedegs, sakasacio palatam miiCnia, rom samgzavro ufaso bileTi sawarmos mier a-Tvis miniWebuli SeRavaTi iyo. samgzavro ufaso bileTi warmoadgens samgzavro SeRavaTs, romelic SeiZleba mieceT studentebs, invalidebs da a. S. igi aRniSnuli SeRavaTis mimniWebeli organizaciis miTiTebiT, SeiZleba gamoyenebul iqnas TiTqmis yvela saxis sazogadoebrivi transportiT sargeblobis dros. ufaso samgzavro bileTi ar iTvleba zemoT xsenebuli brZanebulebiT gaTvaliswinebul `damqiraveblis mier gamoyofili transportiT uzrunvelyofad~. rac Seexeba ssk-is 999-e muxls, aRniSnuli muxlis Tanaxmad, mgzavrebis gadayvanisa da tvirTis gadazidvisaTvis gaTvaliswinebuli satransporto saSualebis mflobeli, Tu misi satransporto saSualebis eqspluatacias mohyva adamianis sikvdili, dasaxiCreba an janmrTelobis moSla, anda nivTis dazianeba, valdebulia dazaralebuls aunazRauros aqedan warmoSobili ziani.
      fizikuri da iuridiuli pirebi, romlebic iyeneben mometebuli safrTxis wyaroebs, valdebuli arian aanazRauron ziani, romelic miyenebulia mometebuli safrTxis wyaros mier; satransporto saSualeba mometebul safrTxis wyaros miekuTvneba imis gamo, rom adamianis mxridan misi gamoyenebis dros sruli da garantirebuli kontrolis ganxorcieleba SeuZlebelia da eqspluataciis dros adamianis janmrTelobisaTvis zianis miyenebis garkveuli SesaZlebloba arsebobs.
      is specialuri norma, romelic mocemuli safrTxis wyaros mier miyenebuli zianis anazRaurebas iTvaliswinebs, gamoiyeneba im SemTxvevaSi, rodesac ziani gamowveulia nivTis im TvisebebiT, ris gamoc is mometebul safrTxis wyaros ganekuTvneba, Tu ziani damdgaria Tundac mometebuli safrTxis wyaros eqspluataciis dros, magram ara mometebuli safrTxis wyaros Tvisebebidan gamomdinare, maSin pasuxismgeblobis dakisreba saerTo safuZvlebiT xdeba. ssk-is 999-e muxli satransporto saSualebis mflobels mxolod im SemTxvevaSi akisrebs pasuxismgeblobas, Tu darRveulia eqspluataciis wesebi. sakasacio palatas miaCnia, rom damqiravebels muSakisaTvis mometebuli safrTxis wyarodan miyenebuli zianis anazRaureba ekisreba im SemTxvevaSi, rodesac ziani warmoiSveba im mizezTa gamo, ris gamoc aRniSnuli mometebul safrTxis wyarod miiCneva anu Sedegi, yovelgvari gare faqtorebis zemoqmedebis gareSe, uSualo Sedegobriv kavSirSi unda iyos safrTxis mometebis gamomwvev mizezebTan. am SemTxvevaSi ziani gareSe faqtoris zemoqmedebis  Sedegad dadga anu kasators ziani garedan nasroli qvis Sedegad miadga, rac avtosatransporto saSualebis mfloblis pasuxismgeblobis gamomricxveli garemoebaa.

dauswrebeli gadawyvetileba


   sssk muxli 241
dauswrebeli gadawyvetileba unda gauqmdes da saqmis ganxilva ganaxldes, Tu arsebobs 233-e muxliT gaTvaliswinebuli safuZvlebi, an Tu mxaris gamoucxadebloba gamowveuli iyo sxva sapatio mizeziT, romlis Sesaxebac mas ar SeeZlo Tavis droze ecnobebina sasamarTlosaTvis.

   sssk muxli 233
1. sasamarTlos dauswrebeli gadawyvetilebis gamotana dauSvebelia, Tu:
a) gamoucxadebeli mxare mowveuli ar iyo 70-78-e muxlebiT dadgenili wsiT:
b) sasamarTlosaTvis cnobili gaxda, rom adgili hqonda dauZlevel Zalas an sxva movlenebs, romlebsac SeeZloT xeli SeeSalaT sasamarTloSi mxaris droulad gamocxadebisaTvis;
g) gamoucxadebel mxares droulad ar ecnoba saqmis faqtobrivi garemoebebis Sesaxeb;
d) ar arsebobs sarCelis aRZvris winapirobebi.
2. am muxlis pirveli nawilis `a~, `b~ dan `g~ qvepunqtebSi miTiTebuli erT-erTi garemobis arsebobisas sasamarTlo saqmis ganxilvas sxva droisaTvis niSnavs, ris Sesaxebac atyobinebs gamoucxadebel mxares da saqmeSi monawile sxva pirebs, xolo `d~ qvepunqtSi miTiTebuli sarCelis aRZvris winapirobebis arsebobisas, sasamarTlo Sewyvets saqmis warmoebas 272-e muxlis Sesabamisad.

   magaliTi 1
   a-m quTaisis saolqo sasamarTloSi sarCeli aRZra  b-s winaaRmdeg da moiTxova janmrTelobis vnebiT miyenebuli zianis anazRaureba 20 000 lari erTdroulad da 100 lari  yovelTviurad. sxdomaze ar gamocxadda b. b-s warmomadgenelma procesis dawyebamde (procesi CaniSnuli iyo 12 saaTze) warmoadgina gancxadeba da moiTxova saqmis ganxilvis sxva droisaTvis gadadeba im motiviT, rom igi imave dRes monawileobas iRebda saqarTvelos uzenaes sasamarTloSi sisxlis samarTlis procesSi. quTaisis saolqo sasamarTlom b-s warmomadgenlis gancxadeba ar miiCnia sapatiod, vinaidan gancxadebas ar erTvoda ganmcxadeblis gamoucxadeblobis mizezis damadasturebeli dokumenti. amitom kolegiam daakmayofila a-s Suamdgomloba dauswrebeli gadawyvetilebis gamotanis Taobaze da 2005 wlis 18 Tebervlis dauswrebeli gadawyvetilebiT a-s sarCeli daakmayofila. b-s daakisra erTdroulad 20 000 larisa da yovelTviurad 100 laris gadaxda. miuxedavad imisa, rom mxarem warmoadgina cnoba, romelic adastirebda mis gancxadebaSi miTiTebul garemoebebs, aRniSnuli gadawyvetileba ZalaSi darCa imave sasamarTlos 2005 wlis 30 martis ganCinebiT, rac sakasacio wesiT gasaCivrda uzenaes sasamarTloSi. sakasacio palatam miaCnia, rom quTaisis saolqo sasamarTlos 2005 wlis 18 Tebervlis dauswrebeli gadawyvetilebiT Seilaxa mxaris sasamarTlo mosmenis ufleba, vinaidan sasamarTlom dauswrebeli gadawyvetileba gamoitana iseT pirobebSi, rodesac misTvis cnobili iyo  mxaris gamocxadebisaTvis damabrkolebeli garemoebebis arsebobis Sesaxeb, da miuxedavad imisa, rom mxarem warmoadgina sapatio mizezis arsebobis damadasturebeli mtkicebuleba, sasamarTlom es garemoeba ar gaiTvaliswina.
   komentari:
   saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsis 241-e muxlis Tanaxmad, dauswrebeli gadawyvetileba unda gauqmdes  da saqmis ganxilva ganaxldes, Tu arsebobs 233-e muxliT gaTvaliswinebuli safuZvlebi an, Tu mxaris gamoucxadebloba gamowveuli iyo sxva sapatio mizeziT, romlis Sesaxebac mas ar SeeZlo Tavis droze ecnobebina sasamarTlosaTvis.
amave kodeqsis 233-e muxlis pirveli nawilis `b~ punqtis Tanaxmad, sasamarTlos dauswrebeli gadawyvetilebis gamotana dauSvebelia, Tu sasamarTlosaTvis cnobili gaxda, rom adgili hqonda dauZlevel Zalas an sxva movlenebs, romlebsac SeeZloT xeli SeeSalaT sasamarTloSi mxaris droulad gamocxadebisaTvis.
zemoaRniSnuli muxlebis axsna-ganmartebidan naTlad Cans, rom mxaris gamoucxadeblobis sapatiod miCnevisaTvis ar aris dauZleveli Zalis arseboba savaldebulo, aramed Tundac mxolod `sxva movlenis~ arseboba, rasac  mxaris gamocxadebisaTvis xelis SeSla SeeZlo, sakmarisia sxdomis gadadebisaTvis. Tu sasamarTlosaTvis cnobili gaxdeba mxaris gamoucxadeblobis damabrkolebeli gareoebebis arsebobis Sesaxeb,  man unda uzrunvelyos samarTliani samarTalwarmoebis konstituciuri principis – dispoziciurobis – dacva da unda misces mxares saqmeSi monawileobis miRebis SesaZlebloba, Tundac mas eWvi eparebodes mxaris gamoucxadeblobis mizezebis sapatioobaSi. aRniSnuli gamomdinareobs dauswrebeli gadawyvetilebis, rogorc saproceso dasjis meqanizmis, arsidan. dauswrebeli gadawyvetilebis gamotana mxolod maSin aris mizanSewonili, rodesac mxare Tavisi moqmedebiT an umoqmedobiT uars ganacxadebs saproceso TanamSromlobaze, anu rodesac mas aqvs procesze gamocxadebis  SesaZlebloba,  magram ar aqvs neba. sakasacio palata Tvlis, rom im pirobebSi, rodesac saxezea mopasuxis aSkarad gamoxatuli neba monawileoba miiRos saqmis ganxilvaSi, magram amas xels uSlis garemoebebi, romelic SesaZloa misi uneburi SecdomiT, gaufrTxileblobiT aris gamowveuli, mis winaaRmdeg dauswrebeli gadawyvetilebis miReba dauSvebelia. amgvari gadawyvetilebis gasaCivrebis SemTxvevaSi gamoucxadebloba unda CaiTvalos sapatiod da dauswrebeli gadawyvetileba  gauqmdes.
sakasacio palatas miaCnia, rom dauswrebeli gadawyvetilebis miRebis erT-erT pirobas imis varaudic warmoadgens, rom mopasuxem cno sarCeli, amitom dakarga interesi, rom daicvas Tavi. dauswrebeli gadawyvetilebis gamotana im mopasuxis winaaRmdeg, romelic sasamarTlos Seuqmnis rwmenas, rom mopasuxem cno sarCeli da dakarga sarCelisagan Tavis dacvis interesi, logikuri da gamarTlebulia, magram im mopasuxis winaaRmdeg, romlis gamoucxadeblobamac sasamarTlos ver Seuqmna amgvari rwmena, dauswrebeli gadawyvetilebis gamotana gaumarTlebelia.
mocemul SemTxvevaSi saolqo sasamarTlosaTvis cnobili iyo, rogorc mopasuxis gamoucxadeblobis mizezebis, aseve _ misi nebis Sesaxeb, raTa monawileoba mieRo saqmis ganxilvaSi da sarCelSi miTiTebuli argumentebis sawinaaRmdegod daeyenebina Tavisi moTxovnebi.
sakasacio palatas miaCnia, rom mxares gaaCnda samoqalaqo saproceso kodeqsis 241-e muxliT gaTvaliswinebuli sxva sapatio mizezi, ris safuZvelzec saolqo sasamarTlos dauswrebeli gadawyvetileba unda gaeuqmebina.




araqonebrivi zianisaTvis fuladi anazRaureba

   ssk muxli 413
      1. araqonebrivi zianisaTvis fuladi anazRaureba SeiZleba moTxovil iqnes mxolod kanoniT zustad gansazRvrul SemxvevebSi gonivruli da samarTliani anazRaurebis saxiT.
      2. sxeulis dazianebis an janmrTelobisaTvis vnebis miyenebis SemTxvevebSi dazaralebuls SeuZlia moiTxovos anazRaureba qonebrivi zianisTvisac.

  magaliTi 1
   a-m sasamarTloSi sarCeli aRZra gazeT  X-sa da Jurnalist b-s winaaRmdeg da moiTxova moraluri zianis saxiT 7000 laris anazRaureba Semdeg garemoebaTa gamo:
      igi cnobil iqna dazaralebulad sisxlis samarTlis saqmeze, romliTac g-s daedo msjavri sisxlis samarTlis kodeqsis 19-137-e muxlis mesame nawiliT, 188-e muxlis pirveli nawiliT da Seefarda Tavisuflebis aRkveTa 4 wliT. dazaralebulis SuamdgomlobiT yvela sxdoma Catarda daxurulad.
      aRniSnul faqtTan dakavSirebiT gazeT X-is Jurnalisti b-s mier gamoqveynda statia saTauriT – „gaupatiurebis mcdeloba gansakuTrebuli sisastikiT“. mosarCelis azriT aRniSnuli  publikaciiT Jurnalistma daarRvia saqarTvelos konstituciiT, sk-is 413-e da sisxlis samarTlis kodeqsis me-12, me-13 muxlebiT daculi misi uflebebi.



   komentari:
   araqonebrivi zianis anazRaurebasTan dakavSirebul davebSi gansakuTrebiT didia sasamarTlos roli, Tu gaviTvaliswinebT, rom kanonmdebloba ar adgens arc araqonebrivi zianis cnebas da arc misi odenobis gamoTvlis raime wess, am SemTxvevaSi sasamarTlo praqtikis gaazreba gansakuTrebul mniSvnelobas iZens.
      Tavisi arsiT araqonebrivi anu moraluri ziani aris fizikuri da fsiqologiuri tanjva, romelsac piri ganicdis ama Tu im sikeTis, umeteswilad ki aramaterialur faseulobaTa  xelyofis gamo. vsaubrobT ra araqonebriv zianze, mxedvelobaSia misaRebi konkretuli sazogadoebis moraluri standartebi.
      samoqalaqo kodeqsi gansazRvravs moraluri zianis anazRaurebis normatiul safuZvlebs.
      konkretul SemTxvevaSi, sagazeTo publikaciaSi seqsualuri Zaladobis Sesaxeb utyuari cnobebi gamoqveynda, magram dazaralebulis  saxelis srulad  gamoyenebiT Seilaxa misi piradi cxovrebis saidumloeba, romelic konstituciuri Tavisuflebaa.
      kanoni icavs pirovnebas piradi cxovrebis saidumloebis xelyofisagan da ara obieqts, anu piradi cxovrebis saidumloebas. aqedan gamomdinare, piradi cxovrebis uflebis darRveva ar xdeba mxolod yalbi cnobebis gamoqveynebiT, aramed maSinac roca isini sinamdviles Seesabameba, magram maTi sajaroobidan dacva piris cxovrebiseul interesSi Sedis. am SemTxvevaSi piradi cxovrebis Tavisufleba zRudavs gamoxatvis Tavisuflebas. yvela piris azrebi da emociebi daculia da misi nebis gareSe pirad cxovrebaSi SeWra misi uflebebis xelyofaa.
      qonebrivi zianisagan gansxvavebiT,  SedarebiT ufro rTuli dasadgenia, Tu ra odenobiT unda anazRaurdes moraluri ziani. am SemTxvevaSi xom ilaxeba piris sulieri faseulobebi, aramaterialuri sikeTe, romelic Tavis mxriv, Seufasebeli kategoriaa.
      samoqalaqo kodeqsi adgens, rom araqonebrivi ziani unda anazRaurdes gonivruli da samarTliani anazRaurebis saxiT. Tu ra iTvleba gonivrul da samarTlian anazRaurebad faqtis sakiTxia da misi dadgena mTlianad sasamarTlos mixedulobazea damokidebuli.
      SeuZlebelia anazRaurebis mizani iyos zianis sruli kompensireba. fuladi kompensacia am SemTxvevaSi ufro usiamovno gancxadebis gaqarwylebiskenaa mimarTuli. bunebrivia, araqonebrivi zianis anazRaurebis odenobis gansazRvrisas mxedvelobaSi unda iqnas miRebuli konkretuli piris damokidebuleba Tavisi uflebis xelyolfisadmi, magram amasTan, sasamarTlom mxedvelobaSi unda miiRos sxva ufro obieqturi garemoebebi, rogoricaa, magaliTad, yalbi da saxelis gamtexi cnobebis simZime da misi gavrcelebis farglebi.
      SesaZlebelia pirs erTi qmedebiT miadges rogorc qonebrivi, ise araqonebrivi ziani, kanonmdebloba orive maTganis anazRaurebis SesaZleblobas iTvaliswinebs. am sakiTxTan dakavSirebiT sakasacio palatam araerTxel ganmarta Semdegi:
     moraluri zianis anazRaurebis moculobas gansazRvravs sasamarTlo mosarCelis moTxovnis safuZvelze. mosarCele uflebamosilia sasarCelo gancxadebaSi miuTiTos fuladi Tanxa, miyenebuli sulieri Tu fizikuri tkivilis kompensaciisaTvis, magram es moTxovna mosarCelis mxolod mosazrebaa da anazRaurebis moculobis gansazRvra sasamarTlos mixedulobiT unda gadawydes.
     moraluri zianis anazRaurebas akisria sami funqcia:
pirveli _ daakmayofilos dazaralebuli; meore _ zemoqmedeba moaxdinos zianis mimyenebelze; mesame _ Tavidan aicilos pirovnuli uflebebis xelyofa sxva pirebis mier.
     moraluri zianis anazRaurebis umTavres mizans ar Seadgens xelyofili uflebebis restitucia, radgan miyenebul zians fuladi ekvivalenti ar gaaCnia da SeuZlebelia misi sruli kompensacia. Zalian xSirad damdgari Sedegebis gamosworeba Seuqcevadi movlenaa da rogori didic ar unda iyos kompensacia, igi mainc ver aRudgens dazaralebuls xelyofamde arsebul sulier mdgomareobas. kompensaciis mizania mosarCelis gamarTleba sazogadoebis TvalSi da moraluri zianiT gamowveuli tkivilis Semsubuqeba. kompensacia mimarTulia uaryofiTi emociebis gasaqarwyleblad.
moraluri zianis anazRaurebis prevenciuli funqciis ganxorcielebisaTvis mniSvneloba eniWeba iseT faqtors, rogoricaa samarTaldarRvevis ganmeorebis saSiSroeba zianis mimyeneblis mier, magram prevenciuli funqciis gadametebam SesaZloa gamoiwvios fuladi kompensaciis uzomod gazrda da presis Tavisuflebis dausabuTebeli SezRudva.
kompensaciis odenoba usaSvelod ar unda iyos gazrdili da ar unda mowydes realobas, misi mizani ar unda iyos mopasuxis dasja, ris gamoc kompensaciis gansazRvris dros gaTvaliswinebuli unda iyos mopasuxis qonebrivi mdgomareobac.



be

muxli 421. cneba
bed miiCneva fuladi Tanxa, romelsac xelSekrulebis erTi mxare aZlevs meore mxares da amiT dasturdeba xelSekrulebis dadebis faqti.

muxli 422. bes CaTvla gadasaxadis angariSSi
be CaiTvleba valdebulebiT gaTvaliswinebuli gadasaxdelis angariSSi, xolo, Tu ar CaiTvleba,- xelSekrulebis Sesrulebis Semdeg igi ukan unda dabrundes. 

muxli 423. bes CaTvla zianis anazRaurebis angariSSi
1. Tu bes mimcemi braleulad daarRvevs masze dakisrebul valdebulebas, be rCeba mis mimRebs. amasTan, be CaiTvleba zianis anazRaurebis angariSSi.
2. Tu valdebulebis Seusrulebloba gamowveulia bes mimRebis braleuli moqmedebiT, man be ukan unda daabrunos ormagad. amasTan, bes mimcems SeuZlia moiTxovos zianis anazRaureba.



magaliTi 1
a-m sarCeli aRZra sasamarTloSi b-s mimarT da moiTxova ZiriTadi valis 1500 aSS dolaris dabruneba. mosarCelem ganmarta, rom mas surda mopasuxisagan binis Sesyidva, risTvisac winaswar gadaixada 1500 aSS dolari. aRniSnuli xelSekruleba, mopasuxis moTxovniT, notariuli wesiT gaformda, rogorc vadiani uprocento sesxis xelSekruleba. sesxis xelSekrulebis vadis gasvlis Semdeg mopasuxem mosarCeles arc bina mihyida da arc fuli daubruna.
      mopasuxem sarCeli ar cno da miuTiTa, rom mosarCele marTlac apirebda misi kuTvnili saxlis 15 000 aSS dolarad Sesyidvas, raSic bes saxiT winaswar gadaixada 1500 aSS dolari, magram be ratomRac gaformda sesxis saxiT. saxlis gayidvaze mas uari arasdros ganucxadebia, magram, miuxedavad amisa, mosarCelem saxli ar SeiZina.
      sasamarTlom aRniSnuli Tanxa miiCnia bed saTanado formis dacvis gareSe, Tumca, mxareebs Soris dadebuli xelSekruleba baTilad CaTvala rogorc formis daucvelad dadebuli (ssk-is 50-e muxli) da rogorc TvalTmaqcuri (ssk-is 56-e muxlis me-2 nawili). sasamarTlom ixelmZRvanela samoqalaqo kodeqsis 976-e muxlis pirveli nawilis `a~ punqtiT, romlis Tanaxmadac pirs, romelmac sxvas valdebulebis Sesasruleblad raime gadasca, SeuZlia, viTom kreditors mosTxovos misi ukan dabruneba, Tu valdebuleba garigebis baTilobis an sxva safuZvlis gamo ar arsebobs da mosarCelis moTxovna daakmayofila.


magaliTi 2
   a-m sarCeli aRZra sasamarTloSi b-s mimarT da miuTiTa, rom igi b-s avtomanqana „toiotas“ nasyidobis Taobaze SeuTanxmda. a-m SeTanxmebisamebr, winaswar gadaixada 1700 aSS dolari, xolo darCenili 800 dolari or TveSi manqaniT sargeblobiT miRebuli Semosavlidan unda gadaexada. a-s gancxadebiT, avtomanqanis wayvanidan meore dResve aRmoCnda, rom manqana teqnikurad gaumarTavi iyo, risTvisac a-m garkveuli periodis gasvlis Semdeg manqana saremontod profilaqtikaSi miiyvana. saremonto samuSaoebis dros b-m ZaliT waiyvana avtomanqa. a-m moiTxova gadaxdili 1800 dolaris dabruneba.
      b-m Segebebuli sarCeli aRZra da aRniSna, rom manqana unaklo iyo. man moiTxova gadaxdili 1700 aSS dolaris bed CaTvla da misTvis datoveba a-s mxridan xelSekrulebiT SeTanxmebuli pirobebis darRvevis gamo.
      sasamarTlom aRniSnuli xelSekruleba miiCnia ganvadebiT nasyidobis xelSekrulebad da ara bes Sesaxeb aqcesorul xelSekrulebad.
     sasamarTlom ganvadebiT dadebul xelSekrulebasa da b-s Taobaze dadebul xelSekrulebas Soris gaavlo zRvari da aRniSna, rom  samoqalaqo kodeqsis 421-e muxlis Tanaxmad, bed miiCneva fuladi Tanxa, romelsac xelSekrulebis erTi mxare aZlevs meore mxares da amiT dasturdeba xelSekrulebis dadebis faqti. gansaxilveli normis Tanaxmad, be warmoadgens xelSekrulebis dadebis faqtis mtkicebulebas, romelic amavdroulad uzrunvelyofs ZiriTadi valdebulebis Sesrulebas. amdenad, be damatebiTi, aqcesoruli xelSekrulebaa, romelic ar arsebobs ZiriTadi valdebulebis gareSe da aramarto adasturebs mxareTa Soris ZiriTadi ufleba-valdebulebebis arsebobis faqts, aramed uzrunvelyofs valdebulebebis Sesrulebas. gansaxilvel SemTxvevaSi ki ZiriTadi valdebuleba Sesrulebulia, anu manqana gadacemulia myidvelisaTvis da darCenilia myidvelis mxridan gamyidvelisaTvis nawili Tanxis gadaxda. amdenad, sasamarTlom daakmayofila a-s moTxovna da b-s daekisra a-s mier misTvis gadaxdili Tanxis ukan dabruneba, Sesabamisad, ar daakmayofila b-s moTxovna aRniSnuli Tanxis bed miCnevisa da misTvis datovebis Taobaze.



komentari:
be warmoadgens moTxovnis uzrunvelyofis erT-erT damatebiT saSualebas. saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis 421-e muxlis Tanaxmad, bed miiCneva fuladi Tanxa, romelsac xelSekrulebis erTi mxare aZlevs meore mxares da amiT dasturdeba xelSekrulebis dadebis faqti. imisaTvis, rom erTi mxaris mier meore mxarisaTvis gadacemuli fuladi Tanxa miviCnioT bed, aucilebelia, rom  aRniSnuli samarTalurTierToba akmayofilebdes Semdeg pirobebs: 1. be SeiZleba iyos mxolod fuladi Tanxa, anu fulis gansazRvruli raodenoba, amitom kreditorisaTvis sxva qonebrivi sikeTis gadacema ar ganixileba bed. dReisaTvis `fuladi Tanxa~ gamoiyeneba uSualod fulis, anu banknotebisa da monetebis mniSvnelobiT; 2. bes saSualebiT SeiZleba mxolod saxelSekrulebo valdebulebis uzrunvelyofa.
be gadaicema gadasaxdeli Tanxis angariSSi. amitom igi CaiTvleba misi saSualebiT uzrunvelyofili valdebulebis Sesrulebisas. Tavad be ar warmoadgens ZiriTadi valdebulebis Sesrulebas. Tu movalem daiwyo ZiriTadi valdebulebis Sesruleba, Tundac arajerovnad, be xdeba Sesrulebis nawili da, aqedan gamomdinare, unda CaiTvalos nawilobriv gadaxdad.
bes gadacema xdeba xelSekrulebis dadebis dasadastureblad. am funqcias asrulebs mxolod gadacemuli be. gadacemulad unda CaiTvalos be, romelic gadaeca kreditors.
qonebis gadacema xelSekrulebis dadebisas aris garigeba, romelic iwvevs saxelSekrulebo urTierTobis warmoSobas. zogadi wesis mixedviT, qonebis gadacemis faqtis dadastureba realuri xelSekrulebis dadebisas eqvemdebareba am xelSekrulebis formisadmi wayenebul moTxovnebs.
be unda ganvasxvavoT avansisagan, anu gadaxdisagan, romelic xorcieldeba valdebulebis Sesrulebis saxiT manam, sanam meore mxare Seasrulebs Semxvedr valdebulebas. xSirad avansis nacvlad gamoiyeneba termini `winaswari gadaxda~. avansis gadacema ar axdens gavlenas xelSekrulebis namdvilobaze. avansis bedi wydeba valdebulebis Sesrulebis Sesaxeb zogadi wesebis mixedviT. valdebulebis Seusruleblobisas, avansi eqvemdebareba dabrunebas. avansis datoveba im mxaris mier, romelmac ar Seasrula valdebuleba, ganixileba usafuZvlo gamdidrebad.
Tu arsebobs eWvi imis Sesaxeb, gadaxdili Tanxa bea Tu avansi, ivaraudeba, rom igi warmoadgens avanss. sapirispiro prezumfcia gaumarTlebelia, radgan gamoiwvevda mxareebis mdgomareobis damZimebas maTi nebis sawinaaRmdegod. garda amisa, kanonmdeblis pozicia mimarTulia samoqalaqo brunvis gamartivebisaken da Tu araa dadasturebuli sawinaaRmdego, ivaraudeba, rom mxareebi irCeven ufro martiv da Cveul formas (avanss) da ara ufro rTuls. 
Tu valdebulebis Seusruleblobaze pasuxismgebelia bes mimcemi, bed gadacemuli fuladi Tanxa  rCeba meore mxares, xolo, Tu valdebulebis darRvevaze pasuxismgebelia bes mimRebi, igi valdebulia meore mxares ormagad gadauxados be. unda aRiniSnos, rom aRniSnuli wesebi moqmedebs mxolod maSin, roca mxareebi saerTod ar asruleben valdebulebas da ar vrceldeba arajerovan Sesrulebaze.
valdebulebis Seusrulebloba, bunebrivia, iwvevs zianis anazRaurebasac. be CaiTvleba zianis anazRaurebis TanxaSi. es niSnavs, rom, Tu valdebulebis Seusruleblobaze pasuxismgebelia bes mimcemi, man ziani unda aanazRauros im odenobiT, ra odenobiTac aRemateba bes Tanxas, xolo, Tu pasuxismgebelia bes mimRebi, meore mxares SeuZlia moiTxovos bes ormagad gadaxda da, garda amisa, zianis anazRaureba im odenobiT, ra odenobiTac igi aRemateba bes erTjerad Tanxas. am SemTxvevebSi ZiriTadi valdebuleba wydeba.
realurad saqarTveloSi besTan dakavSirebuli davebis simravlem ganapiroba erTgvarovani sasamarTlo  praqtikis Camoyalibeba. aRniSnuli kategoriis davebze saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos samoqalaqo, samewarmeo da gakotrebis saqmeTa palatam ganmarta Semdegi:
     be warmoadgens xelSekrulebis dadebis faqtis mtkicebulebas, romelic amavdroulad uzrunvelyofs ZiriTadi valdebulebis Sesrulebas. amdenad, be damatebiTi, aqcesoruli xelSekrulebaa, romelic ar arsebobs ZiriTadi valdebulebis gareSe da aramarto adasturebs mxareTa Soris ZiriTadi ufleba-valdebulebebis arsebobis faqts, aramed uzrunvelyofs valdebulebebis Sesrulebas. sakasacio palatam ganmarta, rom be nasyidobis xelSekrulebis nawilia, misi gadacemiT dasturdeba mxareTa Soris nasyidobis xelSekrulebis dadeba da amitom igi gaformebuli unda iyos iseTive formiT, rogorc nasyidobis xelSekruleba. bes gadacema warmoadgens winare xelSekrulebas, romelic win uswrebs ZiriTad nasyidobis xelSekrulebas. sk-is 327-e muxlis III nawilis mixedviT, xelSekrulebisTvis gaTvaliswinebuli forma vrceldeba aseve winare xelSekrulebazedac. aRniSnulidan gamomdinare, ZiriTadi xelSekrulebisaTvis kanoniT gaTvaliswinebuli formis dacva savaldebuloa winare xelSekrulebis, mocemul SemTxvevaSi `bes~ gacemis gaformebisas. ssk-is 323-e muxlis Tanaxmad, xelSekruleba, romliTac erTi mxare iRebs valdebulebas, uZrav nivTze sakuTreba gadasces sxvas an SeiZinos igi, unda damowmdes sanotaro wesiT. ssk-is 59-e muxlis I nawilis mixedviT, baTilia kanoniT gaTvaliswinebuli aucilebeli formis daucvelad dadebuli garigeba. amave kodeqsis 328-e muxlis Sesabamisad, Tu kanoniT xelSekrulebis namdvilobisaTvis dadgenilia gansazRvruli forma, maSin xelSekruleba ZalaSi Sedis mxolod am formis Sesaxeb moTxovnis Sesrulebis Semdeg. amdenad, Tu  mxareebs Soris daideba xelSekruleba uZravi qonebis Sesaxeb, am xelSekrulebis dadebis damadasturebel uzrunvelyofis saSualeba – bes saxiT gadaxdili Tanxa (romelsac sagadamxdelo funqciac akisria samoqalaqo kodeqsis 416-e da 422-e muxlebi) im formis dacviT unda gaformdes, rogor formasac iTvaliswinebs uZravi qonebis nasyidobis xelSekruleba. aRniSnulidan gamomdinare, radgan uZravi nivTis nasyidobis xelSekruleba sanotaro wesiT unda damowmdes, am xelSekrulebis dasadastureblad bes gadacema amave wesiT unda gaformdes, winaaRmdeg SemTxvevaSi, xelSekruleba, saTanado formis daucvelobis gamo, baTilad CaiTvleba, xolo, Tu aRniSnuli xelSekruleba baTilad CaiTvleba, maSin urTierTobis mosawesrigeblad gamoiyeneba usafuZvlo gamdidrebis maregulirebeli samarTlebrivi normebi. samoqalaqo kodeqsis 976-e muxlis pirveli nawilis `a~ punqtis Sesabamisad, pirs, romelmac sxvas valdebulebis Sesasruleblad raime gadasca, SeuZlia viTom kreditors mosTxovos misi ukan dabruneba, Tu valdebuleba garigebis baTilobis an sxva safuZvlis gamo ar arsebobs.









sxeulis dazianebis an janmrTelobisaTvis vnebis miyenebis Sedegad materialuri da moraluri zianis anazRaureba

muxli 992. cneba
piri, romelic sxva pirs marTlsawinaaRmdego, ganzraxi an gaufrTxilebeli moqmedebiT miayenebs zians, valdebulia aunazRauros mas es ziani. 

muxli 413. zianis anazRaureba araqonebrivi zianisaTvis
1. araqonebrivi zianisaTvis fuladi anazRaureba SeiZleba moTxovil iqnes mxolod kanoniT zustad gansazRvrul SemTxvevebSi gonivruli da samarTliani anazRaurebis saxiT.
2. sxeulis dazianebis an janmrTelobisaTvis vnebis miyenebis SemTxvevebSi dazaralebuls SeuZlia moiTxovos anazRaureba araqonebrivi zianisTvisac. 

magaliTi 1
a-m  sarCeli aRZra sasamarTloSi b-s mimarT da moiTxova mopasuxisaTvis moraluri zianis saxiT 2000 laris dakisreba.
      mosarCelem Tavisi moTxovna imiT daasabuTa, b-m mas miayena sxeulis ganzrax msubuqi dazianeba. raionuli sasamarTlos ganaCeniT a-saTvis janmrTelobis ganzrax msubuqi dazianebisaTvis b cnobil iqna damnaSaved da sasjelis saxiT Seefarda jarima, xolo amave raionuli sasamarTlos gadawyvetilebiT masve daekisra a-s sasargeblod materialuri zianis 205 laris gadaxda.
      sasamarTlom gaiTvaliswina is garemoeba, rom b-s mis mier Cadenili danaSaulisaTvsi Seefarda sisxlissamrTlebrivi sasjeli, agreTve mopasuxis asaki, socialuri mdgomareoba, is faqti, rom materialuri zianis anazRaurebis saxiT mas ukve dakisrebuli hqonda garkveuli Tanxa da moraluri zianis sakompensaciod daakisra 200 lari.


magaliTi 2
     a-m sarCeli aRZra sasamarTloSi b-s mimarT da moiTxova zianis sakompensaciod 3000 laris dakisreba, Semdegi safuZvlebiT: b-m a-s miayena sxeulis mZime dazianeba, ris gamoc mosarCelis janmrTeloba gauaresda da mas dasWirda mkurnalobis xarjebis gaReba. raionuli sasamarTlos ganaCeniT b cnobil iqna damnaSaved saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis 121-e muxliT da miesaja pirobiTi msjavri 3 wlis vadiT.
      mopasuxem sarCeli ar cno da ganmarta, rom danaSaulis mizezi iyo a-s braleuli moqmedeba, ramac mopasuxe miiyvana Zlieri sulieri aRelvebis mdgomareobamde. mkurnalobisa da wamlebis Rirebuleba mosarCelem xelovnurad gazarda.
sasamarTlom miiCnia, rom zianis anazRaurebis valdebulebis dakisreba da am anazRaurebis moculobis gansazRvra unda momxdariyo mxareTa braleulobis xarisxiT, kerZod, imis gaTvaliswinebiT, Seuwyo Tu ara xeli dazaralebulis moqmedebam zianis dadgomas da ufro metad romel mxares miuZRvoda brali zianis dadgomaSi.


magaliTi 3
a-m sarCeli aRZra sasamarTloSi ss `b-s~ mimarT zianis _ 15000 aSS dolaris odenobiT anazRaurebis Sesaxeb, Semdegi safuZvlebiT: ss `b~ kaxeTis gzatkecilis saval nawilze awarmoebda saremonto-sareabilitacio samuSaoebs, rac amave wlis 31 agvistos droebiT SeCerda. imave dRes 3.45 saaTze mosarCele moZraobda ra Tavisi  avtomanqaniT daaxloebiT 70km siCqariT TbilisSi, kaxeTis gzatkecilze, gzis mesame rigSi, daejaxa saremonto samuSaoebisaTvis iqve dayril qva-RorRs, ris Sedegad mosarCelem da misma meuRlem miiRes sxeulis msubuqi dazianebebi, xolo avtomanqana imdenad dazianda, rom misi aRdgena SeuZlebeli gaxda. mopasuxem daarRvia `sagzao moZraobis usafrTxoebis Sesaxeb~ kanonis 21-e muxlis meTxuTmete punqtiT gaTvaliswinebuli moTxovnebi samuSaoTa warmoebis adgilze Sesabamisi sagzao niSnebis, mimaniSnebeli da SesaRobi mowyobilobebis, RamiT da arasakmarisi xilvadobis pirobebSi damatebiTi wiTel-yviTeli sasinaTlo naTurebis damontaJebis Sesaxeb.
sasamarTlom zianis anazRaurebis Tanxis odenobis gansazRvrisas gaiTvaliswina is garemoeba, rom avtosagzao SemTxvevas xeli Seuwyo dazaralebulis moqmedebamac, romelmac daarRvia `sagzao moZraobis usafrTxoebis Sesaxeb~ kanonis 29-e muxlis pirveli punqtis moTxovnebi, ar gaiTvaliswina meteorologiuri pirobebi, ar gauwia mudmivi kontroli misi marTvis qveS myofi avtomanqanis moZraobas, nacvlad 60 km.sT siCqarisa, moZraobda 70 km.sT siCqariT da sasarCelo moTxovna nawilobriv daakmayofila.

magaliTi 4
a-m da arasrulwlovan b-s warmomadgenelma g-m sarCeli aRZres sasamarTloSi mopasuxe Sps „d-sa“ da ss „e-s“ mimarT janmrTelobisaTvis vnebis miyenebiT gamowveuli materialuri da moraluri zianis anazRaurebis Sesaxeb, Semdegi safuZvlebiT: a-s kuTvnil miwis nakveTze  aSenda eleqtroqvesadguri. 1965 wlidan, TviTon da misi ojaxis wevrebi dasaqmebuli iyvnen am qvesadgurSi. 1991 wels gardaecvala mama - v, 1998 wels – deda, z. maTi gardacvalebis mizezi iyo gul-sisxlZarRvTa sistemis mwvave daavadeba. garda amisa, v-s dadgenili hqonda filtvebis, xolo z-s _ sarZeve jirkvlebis kibo. amave ojaxSi cxovrobda a-s 14 wlis disSvili b, romelic daavadda mwvave leikoziT. aRniSnuli daavadebebi gamowveulia eleqtroqvesadguris eqspluataciisa da eleqtroenergetikuli danadgarebis teqnikuri usafrTxoebis wesebis darRveviT, ris gamoc isini iZulebuli gaxdnen gamoecvalaT sacxovrebeli adgili. qvesadguris mflobelisagan a-s ojaxma ganicada rogorc moraluri, ise materialuri ziani.
      sasamarTlom daaskvna, rom udavod dadgenili iyo kavSiri mosarCeleTa mimarT damdgar ziansa da mopasuxeTa uxeS gaufrTxilebel umoqmedobas Soris da daakmayofila mosarCeleebis moTxovna.


komentari:
saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis 992-e muxli eZRvneba e.w deliqtur valdebulebebs, romlebic gansakuTrebul jgufad gamoiyofoda jer kidev romis samarTalSi. aRniSnuli valdebuleba warmoiSoba dazaralebulis absoluturi subieqturi samoqalaqo uflebebis darRvevis Sedegad, atarebs arasaxelSekrulebo xasiaTs da mimarTulia miyenebuli qonebrivi an moraluri zianis anazRaurebisaken. deliqturi valdebulebebi atarebs fardobiT xasiaTs, radganac warmoiSoba zianis miyenebis Sedegad konkretul pirebs Soris, kerZod, dazaralebuls, romelic uflebamosilia moiTxovos zianis anazRaureba (kreditori) da zianis mimyenebels Soris, romelic valdebulia aanazRauros ziani (movale).
ssk-is 992-e muxlis Tanaxmad, anazRaurebas eqvemdebareba nebismieri ziani, miyenebuli moqalaqis pirovnebis an qonebisaTvis, aseve ziani, miyenebuli iuridiuli piris qonebisaTvis.
zianis qveS, romelic, rogorc wesi, srulad anazRaurdeba, pirvel rigSi, igulisxmeba, dazaralebulis subieqturi samoqalaqo uflebebis darRvevis qonebrivi Sedegebi. amasTan, Tavad darRveuli uflebebi SeiZleba iyos rogorc qonebrivi, ise piradi xasiaTis. ziani SeiZleba gamoixatos dazaralebulis qonebis ganadgurebiT an dazianebiT, gaSvebuli mogebis, dazaralebulis mier gamomuSavebis dakargvis an SemcirebiT, misi Sromisunarianobis Semcirebis gamo da a.S.  zianis erT-erTi saxea aseve e.w. moraluri ziani, gamoxatuli dazaralebulis fizikur an sulier tanjvaSi, misi uflebebisa da kanonieri interesebis darRvevis gamo.
zogadi wesis mixedviT, dazaralebuls zians Tavad mimyenebeli unazRaurebs. amasTan, zog SemTxvevaSi zianis anazRaurebis valdebuleba awevs im pirebs, romlebic Tavad ar arian zianis mimyeneblebi, magram pasuxismgebeli arian im piris qmedebaze, romelmac miayena ziani. aseT SemTxvevebs adgens kanoni, rac gamoricxavs xelSekrulebis saSualebiT SeTanxmebas.
deliqturi pasuxismgeblobis erT-erTi principi aris zianis srulad anazRaureba. es niSnavs, rom dazaralebuls unda aunazRaurdes yvela qonebrivi danakargi, rogorc realuri, aseve gaSvebuli mogeba. miyenebuli zianis odenobis mtkicebis tvirTi awevs dazaralebuls.
am principidan arsebobs gamonaklisebi. rig SemTxvevebSi zianis anazRaureba SeiZleba aRematebodes miyenebul zians an piriqiT, srulad ar faravdes mas. kompensaciis gadaxda miyenebuli zianisaTvis SeiZleba dadgenili iyos kanoniT an xelSekrulebiT. praqtikaSi aseT anazRaurebas adgili aqvs piris janmrTelobisaTvis zianis miyenebis an sxeulis dazianebis  SemTxvevaSi.
asanazRaurebeli zianis odenobis Semcireba dasaSvebia mxolod kanoniT dadgenil SemTxvevebSi, magram ara xelSekrulebis safuZvelze. es dasaSvebia ukiduresi aucileblobisas zianis miyenebis SemTxvevaSi, aseve dazaralebulis bralis arsebobisas.
rac Seexeba moralur zians, Selaxuli sikeTis xasiaTidan gamomdinare da sulieri tanjvis xarisxis zustad gansazRvris SeuZleblobis gamo, ufro marTebulia zianis ara srulad anazRaureba, aramed, misi kompensacia, ramdenadac es SesaZlebelia saerTod.
pasuxismgeblobis aucilebeli pirobaa zianis mimyeneblis bralis arseboba. brali gamoixateba ganzraxvis an gaufrTxileblobis formiT, romelic, Tavis mxriv, iyofa Cveulebriv da uxeS gaufrTxileblobad. bralis formas, zogadi wesis mixedviT, zianis anazRaurebisaTvis mniSvneloba ara aqvs, garda kanoniT pirdapir gaTvaliswinebuli SemTxvevebisa. mniSvnelovania mxolod is, rom zianis mimyeneblis moqmedeba iyos braleuli. bralis forma ar axdens gavlenas kompensaciis odenobazec.
garda amisa, samoqalaqo samarTali uSvebs zianis anazRaurebis valdebulebis dakisrebas im pirebisaTvis, romlebsac ar miuZRviT brali damdgar zianSi, radganac es aris gamonaklisi zogadi wesidan, aseTi SemTxvevebi pirdapir unda iyos gaTvaliswinebuli kanoniT. maT miekuTvneba mometebuli safrTxis wyaros mier miyenebuli ziani, zianis miyeneba ukiduresi aucileblobis SemTxvevaSi da a.S
deliqturi valdebulebis warmoSobis erT-erTi piroba aris zianis mimyeneblis qmedebis aramarTlzomiereba, raSic igulisxmeba sxvisi subieqturi uflebebis yovelgvari darRveva, saTanado uflebamosilebis arqonis SemTxvevaSi. vinaidan aRniSnuli ikrZaleba kanoniT, uflebis damrRvevi  amavdroulad arRvevs kanons, romelic icavs pirebis uflebebs, Tavisuflebebsa da kanonier interesebs. aramarTlzomieri SeiZleba iyos rogorc moqmedeba, ise umoqmedoba.
Tumca, zogjer, ziani dgeba marTlzomieri qmedebis Sedegad. aseTi ziani anazRaurdeba mxolod kanoniT pirdapir gaTvaliswinebul SemTxvevebSi. ase, magaliTad, ar anazRaurdeba aucilebeli mogeriebis Sedegad miyenebuli ziani, radganac momgerieblis moqmedeba miCneulia marTlzomierad. marTlzomieria aseve zianis miyeneba damnaSavis Sepyrobisas, xulignobis aRkveTisas, avadmyofi cxovelis Sepyrobisas da a.S. marTlzomieri qmedebis Sedegad damdgari zianis anazRaurebis magaliTi, romelic kanoniTaa gaTvaliswinebuli, aris ukiduresi aucileblobisas miyenebuli zianis anazRaureba.
moraluri ziani gansazRvrulia, rogorc fizikuri an sulieri tkivili. macalkevebeli kavSiri `an~ uSvebs moraluri zianis arsebobas rogoc mxolod fizikuri an sulieri tkivilisas, ise orivesi erTdroulad.
moraluri zianis kompensacia, zogadi wesis mixedviT, SesaZlebelia mxolod piradi araqonebrivi uflebebis darRvevisas. sxva SemTxvevebi pirdapir unda iyos gaTvaliswinebuli kanoniT.
moraluri zianis kompensacia xdeba fuladi saxiT. arc samoqalaqo kodeqsi, arc sxva kanonebi ar iTvaliswinebs moraluri zianis odenobis gansazRvris zust wess. kanonmdebloba Semoifargleba mxolod im kriteriumebis gansazRvriT, romliTac sasamarTlom unda ixelmZRvanelos moraluri zianis kompensaciis odenobis gansazRvrisas, sasamarTlo, pirvel rigSi, mxedvelobaSi Rebulobs zianis mimyeneblis bralis xarisxs. brali samoqalaqo samarTalSi aris pasuxismgeblobis piroba da ara zoma, Tumca mocemul SemTxvevaSi daSvebulia gamonaklisi, amitom kompensaciis odenobis gansazRvrisas sasamarTlom mxedvelobaSi unda miiRos zianis mimyeneblis damokidebuleba mis mier Cadenili qmedebisadmi.
fizikuri tanjva ivaraudeba mxolod sicocxlisa da janmrTelobisaTvis zianis miyenebisas, magram am SemTxvevaSic moTxovnili kompensaciis odenobis dasasabuTeblad unda damtkicdes fizikuri tanjvis xarisxi.
Tu moraluri ziani eqvemdebareba kompensacias qonebriv zianTan erTad (piris janmrTelobisaTvis zianis miyenebis SemTxvevaSi man ganicada sulieri tkivili, amasTan hqonda xarjebi mkurnalobasa da reabilitaciasTan dakavSirebiT), moraluri zianis odenoba ubralod ar unda daematos qonebrivi zianis odenobas, Tumca sasamarTlo praqtika zogjer am gziT midis. yvela konkretul SemTxvevaSi kompensaciis odenobis gansazRvrisaTvis, sasamarTlom unda daadginos piris individualur TaviseburebebTan dakavSirebuli fizikuri da sulieri tkivilis xarisxi, zianis mimyeneblis brali (im SemTxvevebSi, roca es pasuxismgeblobis aucilebeli pirobaa) da sxva yuradsaRebi garemoebebi.
deliqtur samarTalSi saqarTvelos uzenaes sasamarTlos SemuSavebuli aqvs erTiani praqtika. deliqturi samarTalurTierTobidan warmoSobili davebis ganxilvisas sakasacio sasamarTlom ganmarta Semdegi:
saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis 992-e muxlis Tanaxmad, piri, romelic sxva pirs marTlsawinaaRmdego, ganzraxi an gaufrTxilebeli moqmedebiT miayenebs zians, valdebulia aunazRauros mas es ziani. mocemuli muxliT pirs zianis anazRaureba ekisreba, Tu arsebobs zianis miyenebisaTvis pasuxismgeblobis dakisrebis pirobebi, kerZod, Tu saxezea ziani, ziani miyenebulia marTlsawinaaRmdego moqmedebiT, marTlsawinaaRmdego moqmedebasa da zians Soris arsebobs mizezobrivi kavSiri da brali zianis mimyenebels miuZRvis.
samoqalaqo samarTlebrivi pasuxismgeblobisaTvis udidesi mniSvneloba aqvs piris braleulobis xarisxs im SemTxvevaSi, Tuki ar aris gamoricxuli varaudi imisa, rom zianis warmoSobas an gazrdas xeli Seuwyo dazaralebulis moqmedebam. samoqalaqo kanonmdeblobiT, zianis mimyenebelma pasuxi unda agos mxolod sakuTari braleuli moqmedebisaTvis anu misi pasuxismgebloba unda Semoifarglos mis mier ganxorcielebuli marTlsawinaaRmdego qmedebiT. aRniSnuli gamomdinareobs samoqalaqo kodeqsis 415-e muxlis pirveli nawilidan, romlis Tanaxmad, Tu zianis warmoSobas xeli Seuwyo dazaralebulis moqmedebamac, maSin zianis anazRaurebis valdebuleba da am anazRaurebis moculoba damokidebulia imaze, Tu ufro metad romeli mxaris braliT aris ziani gamowveuli. amave kodeqsis 326-e muxlis Sesabamisad ki wesebi saxelSekrulebo valdebulebis Sesaxeb gamoiyeneba aseve sxva arasaxelSekrulebo valdebulebaTa mimarT, Tuki valdebulebis xasiTidan sxva ram ar gamomdinareobs.
saqmis faqtobrivad ganmxilvelma sasamarTlom zianis anazRaurebis valdebulebis dakisreba da am anazRaurebis moculobis gansazRvra unda moaxdinos mxareTa braleulobis xarisxiT, kerZod, sasamarTlom unda imsjelos Seuwyo Tu ara xeli dazaralebulis moqmedebam zianis dadgomas da ufro metad romel mxares miuZRvis brali zianis dadgomaSi. am mimarTebiT sasamarTlom unda imsjelos dazaralebulis marTlsawinaaRmdego qmedebaze, misi bralis formasa da xarisxze.
deliqturi valebulebidan warmoSobili moraluri zianis anazRaurebis SemTxvevaSi palatam ganmarta, rom TiToeul  konkretul SemTxvevaSi moraluri zianis anazRaureba ganisazRvreba ara ekvivalentobis principiT, aramed, saqmis individualuri Taviseburebebidan gamomdinare, moraluri zianis xarisxisa da xasiaTis, aseve dazaralebulisa da zaralis mimyeneblis qonebrivi mdgomareobis gaTvaliswinebiT.






binis privatizeba

magaliTi 1
a-m sarCeli aRZra sasamarTloSi b-s winaaRmdeg da moiTxova anderZis baTilad cnoba ESemdeg garemoebaTa gamo: sadavo binaze privatizeba ganxorcielda 1992 wels, am droisaTvis binaSi Cawerilebi iyvnen a, b (a-s dedamTili), g (a-meuRle) da d (a- Svili). privatizeba ganxorcielda b-s saxelze. g-s gardacvalebis Semdeg sadavo binaSi cxovrebas ganagrZobda mxolod b. vinaidan privatizebis Sedegad mTeli qoneba aRiricxa mxolod b-s saxelze, amitom am ukanasknelma mTeli bina Svilis gardacvalebis Semdeg uanderZa SviliSvil d-s. aRniSnul saqmesTan dakavSirebiT sakasacio palatam ganmarta: „saqarTvelos respublikaSi binebis privatizaciis (usasyidlod gadacemis) Sesaxeb“ saqarTvelos ministrTa kabinetis 1992 wlis 1 Tebervlis #107 dadgenilebis me-5 punqtis Tanaxmad, sacxovrebeli saxli (bina) usasyidlod gadaeca saqarTvelos respublikis moqalaqeebs, romlebic am saxlis (binis) damqiraveblebi an damqiraveblis ojaxis wevrebi arian. aRniSnuli punqtiT saxelmwifom yvela im moqalaqes, romelic dadgenili wesiT iyo Casaxlebuli binaSi, damqiravebeli iqneboda igi, Tu misi ojaxis wevri, misca saSualeba, gamxdariyo binis mesakuTre. am dadgenilebis Tanaxmad, privatizebis dros binaSi mcxovrebi yvela piri, maT Soris arasrulwlovanic, unda CaiTvalos binis potenciur TanamesakuTred imis miuxedavad, ojaxis romeli wevris saxelze moxda binis privatizeba. aRniSnulidan gamomdinare, sakasacio palatam CaTvala, rom ramdenadac privatizebaSi monawileoba miiRo oTxma pirma, TiToeulma maTganma sadavo binaze moipova sakuTrebis ufleba sadavo binis 1\4-ze. sasamarTlom daadgina, rom a-s meuRlis g-s gardacvalebis Semdeg sadavo binaSi cxovrebas agrZelebda gardacvlilis deda – b. palatam miuTiTa samoqalaqo kodeqsis 1336-e muxlze, 1421-e muxlis mesame nawilze da daaskvna, rom b-m, rogorc g-s pirveli rigis memkvidrem, faqtobrivi flobiT miiRo misi gardacvlili Svilis kuTvnili wili binis 1\4 da misi wili sadavo binaSi ganisazRvra 2\4 wiliT (anu 1/2). palatam ixelmZRvanela samoqalaqo kodeqsis 1404-e muxlis pirveli nawiliT da miuTiTa, rom b-s mier gaformebuli anderZi, romliTac man sadavo bina uanderZa d-s, nawilobriv baTilia, vinaidan, misi sakuTreba sadavo binaSi warmoadgenda 1\2-s, danarCeni 1\2 samkvidro qonebaSi ar Sedioda. zemoaRniSnulidan gamomdinare, saapelacio palatam sadavo anderZi baTilad cno binis 1\2 nawilze.

magaliTi 2
        a-m da b-m sasamarTloSi sarCeli aRZres g-s, baTumis  qarxnisa da notarius d-s mimarT da moiTxoves privatizebis xelSekrulebis gauqmeba. mosarCeleebma ganmartes, rom mravalricxovan ojaxTan erTad sacxovrebeli farTis simciris gamo SeiWrnen baTumis qarxnis kuTvnili baga-baRis SenobaSi. q. baTumis meriis gadawyvetilebiT. aRniSnuli baga-baRi mTlianad Cairicxa sacxovrebel fondSi da danawilda konkretul mosaxleebze, maT Soris mosarCeleebzec. mogvianebiT gairkva, rom qarxanam maT sargeblobaSi arsebul farTis nawilze sabinao orderi gadasca g-s, romelmac moaxdina sadavo farTis privatizeba.
      sasamarTlom umarTebulod miiCnia kerZo samarTlis iuridiuli piris Sps-s  qonebis gaigiveba saxelmwifo da sazogadoebrivi fondis qonebasTan. aqedan gamomdinare, sasamarTlom CaTvala, rom mesakuTres Tavisi qoneba privatizaciis xelSekrulebiT ar unda gadaeca SemZenisaTvis, radganac kerZo pirebs Soris qonebis usasyidlod sakuTrebaSi gadacemasTan dakavSirebuli valdebulebiTi samarTlebrivi urTierToba unda mowesrigdes sk-is Sesabamisi normebiT.
komentari:
  vinaidan 90-iani wlebidan saqarTveloSi moxda sabazro ekonomikaze gadasvla da kerZo sakuTrebis damkvidreba, normaluri sakuTrebiTi urTierTobebis CamoyalibebisTvis aucilebeli gaxda saxelmwifo sakuTrebis kerZo samarTlis subieqtebisaTvis gadacema. privatizeba zogadad niSnavs fizikuri da iuridiuli pirebis an maTi gaerTianebebis mier saxelmwifo qonebaze sakuTrebis uflebis SeZenas, ris Sedegadac saxelmwifo kargavs privatizebuli qonebis flobis, sargeblobisa da gankargvis, saxelmwifo organoebi ki – misi marTvis uflebebs.
      privatizebis normatiul safuZvlebs adgens kanoni „saxelmwifo qonebis privatizebis Sesaxeb“. kerZod, me-2 muxlis pirvel punqtSi aRniSnulia, rom saxelmwifo qonebis privatizeba xorcieldeba saqarTvelos konstituciis, saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis, am kanonisa da agreTve im kanonqvemdebare aqtebis safuZvelze, romlebic 90-iani wlebis dasawyisidan dRemde iqna miRebuli am sferoSi.
      pirveli normatiuli aqti, romelic privatizebis process awesrigebda da win uswrebda saqarTvelos konstitucias, iyo saqarTvelos respublikis ministrTa kabinetis 1992 wlis 1 Tebervlis dadgenileba, `saqarTvelos respublikaSi binebis privatizaciis (usasyidlod gadacemis) Sesaxeb“.
      aRniSnuli dadgenilebis mizani iyo saxelmwifo da sazogadoebrivi sabinao fondis moqalaqeTaTvis sakuTrebaSi gadacema. dadgenileba iTvaliswinebda privatizebis xelSekrulebis gaformebas sabinao-samSeneblo kooperativis wevrsa da gamgeobas Soris. xelSekrulebis namdvilobis winapiroba iyo, rom kooperativis wevrs mTlianad unda hqonoda gadaxdili sacxovrebeli binis Rirebuleba.
      imisaTvis, rom samarTlebrivi urTierToba privatizebis Sesaxeb kanonmdeblobiT mowesrigdes, aucilebelia privatizebis obieqtis anu saxelmwifo qonebis arseboba. Tu ra CaiTvleba saxelmwifo qonebad, dadgenilia „saxelmwifo qonebis privatizebis Sesaxeb“ saqarTvelos kanoniT, agreTve saqarTvelos  respublikis ministrTa kabinetis 1992 wlis 1 Tebervlis dadgenilebis me-2 punqtiT.
     dauSvebelia kerZo samarTlis iuridiuli piris kuTvnili qonebis saxelmwifo da sazogadoebrivi fondis qonebasTan gaigiveba. kerZo pirebs Soris sakuTrebis gadacema wesrigdeba samoqalaqo kodeqsis Sesabamisi normebiT da dauSvebelia maT Soris privatizebis xelSekrulebis gaformeba.
    privatizebis xelSekrulebis sayofacxovrebo bunebidan gamomdinare, xSiria aRniSnuli samarTalurTierTobebidan warmoSobili davebi, romelTa mimarTebiTac saqarTvelos uzenaesma sasamarTlom moaxdina „saxelmwifo qonebis privatizebis Sesaxeb“ saqarTvelos kanonis normis interpretacia da SeimuSava erTgvarovani praqtika.
    saqarTvelos  respublikis ministrTa kabinetis 1992 wlis 1 Tebervlis dadgenilebis me-2 punqtiT, moqalaqes mis mier dakavebuli sacxovrebeli saxli (bina) sakuTrebaSi gadaecema mxolod ojaxis yvela srulwlovani wevris TanxmobiT, amave dadgenilebis me-5 punqtiT ki dadginda, rom sacxovrebeli saxli (bina) usasyidlod gadaecema saqarTvelos respublikis moqalaqeebs, romlebic am sacxovrebeli saxlis (binis) damqiraveblebi an damqiraveblis ojaxis wevrebi arian; aRniSnuli normebis Sinaarsidan gamomdinare, privatizebul binebze sakuTrebis ufleba mieca yvela im pirs, romelsac binis privatizebis droisaTvis sacxovrebel farTobze ufleba mopovebuli hqonda; amasTan, dadgenilebis meore punqtiT gaTvaliswinebuli Tanxmoba gamoxatavs mxolod binis erT-erTi damqiraveblis mesakuTred aRricxvaze Tanxmobas da ara sakuTrebis uflebaze uaris Tqmas. aRniSnuli dadgenilebiT saxelmwifom sakuTrebis ufleba mianiWa binis yvela damqiravebels da Tu am ukanasknels dadgenili wesiT uari ar ganucxadebia sakuTrebaze, igi binis mesakuTres warmoadgens, miuxedavad imisa, warmoadgens Tu ara igi privatizebis xelSekrulebis mxares, Tu piri privatizebis periodSi amowerili ar yofila sadavo farTidan, aseve ar yofila cnobili farTze uflebadakargul pirad, Sesabamisad, misi moTxovna cnobil iqnes sadavo binis Tavisi kuTvnili wilis mesakuTred, samarTlebrivad gamarTlebulia.
  saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli qonebis usasyidlo privatizebiT, marTalia, saxelmwifo aRniSnul qonebas usasyidlod gadascems moqalaqes, magram es urTierToba ar aris samoqalaqo kodeqsiT dadgenili Cuqebis saxelSekrulebo urTierTobis identuri. saqarTvelos respublikis ministrTa kabinetis 1992 wlis 1 Tebervlis #107 dadgenilebis me-5 punqtis Tanaxmad, am dadgenilebis safuZvelze ganxorcielebuli privatizebisas sacxovrebeli saxli (bina) usasyidlod gadaecemodaT saqarTvelos moqalaqeebs, romlebic am sacxovrebeli saxlis (binis) damqiraveblebi an damqiraveblis ojaxis wevrebi iyvnen. amdenad, saxelmwifom rogorc damqiravebels, ise misi ojaxis wevrebs misca saSualeba, gamxdariyvnen binis mesakuTreebi. amitom, samarTlebrivad qonebaze ufleba mopovebuli aqvs ara marto im pirs, romlis saxelzec ganxorcielebulia privatizeba, aramed imasac, vinc privatizebis droisaTvis damqiravebeli an misi ojaxis wevri iyo, anu aRniSnuli normatiuli aqti ar ayenebs sacxovrebeli saxlis (binis) arc erT damqiravebels an mis ojaxis wevrs priviligirebul mdgomareobaSi. gansaxilveli normatiuli aqtis Tanaxmad, sacxovrebeli saxlis (binis) damqiraveblebi an misi ojaxis wevrebi gamoTqvamen nebas, Tavisi konstituciuri uflebis realizaciis mizniT, sakuTrebaSi miiRon sacxovrebeli saxli (bina), romelic maT gadacemuli hqondaT sargeblobaSi. `saqarTvelos ssr sabinao kodeqsis” me-60 muxlis pirveli abzacis Tanaxmad, saxelmwifo da sazogadoebrivi sabinao fondis saxlebSi sacxovrebeli sadgomis qiravnobis xelSekruleba ideba werilobiT sacxovrebeli sadgomis orderis safuZvelze gamqiravebels _ sabinao-saeqspluatacio organizaciisa da damqiravebels _ moqalaqes Soris, romlis saxelzec gacemulia orderi. amave kodeqsis 62-e muxlis pirveli abzacis pirveli winadadebis Tanaxmad, gansazRvrulia aseve im pirTa ufleba-valdebulebebi, romlebic damqiraveblis ojaxis wevrebi arian da masTan erTad cxovroben. miuxedavad imisa, rom maT ara aqvT dadebuli sacxovrebeli sadgomis qiravnobis Sesaxeb xelSekruleba, isini sargebloben yvela uflebiT da ekisrebaT yvela movaleoba  sacxovrebeli sadgomis qiravnobis xelSekrulebidan gamomdinare. amave abzacis me-2 winadadebis Tanaxmad, ojaxis srulwlovan wevrebs damqiravebelTan erTad ekisrebaT solidaruli qonebrivi pasuxismgebloba aRniSnuli xelSekrulebidan gamomdinare valdebulebebisaTvis.
  sakasacio palatam ganmarta, rom saqarTvelos respublikis ministrTa kabinetis 1992 wlis 1 Tebervlis #107 dadgenilebiT ganisazRvra ufleba, romlis realizaciis faqtobriv safuZvels warmoadgens `saqarTvelos ssr sabinao kodeqsis” Tanaxmad sacxovrebeli sadgomiT sargeblobis faqti, rac aseve danarCen damqiraveblebsac gaaCniaT. amasTan, gasaTvaliswinebelia, rom sargeblobis ufleba erT SemTxvevaSi, warmoiSoba werilobiTi xelSekrulebis safuZvelze, xolo sxva SemTxvevaSi, damqiravebelTan mcxovrebi ojaxis wevrobis safuZvelze. ojaxis wevrebs gaaCniaT yvela is ufleba, romliTac sargeblobs damqiravebeli. amrigad, saqarTvelos respublikis ministrTa kabinetis 1992 wlis 1 Tebervlis #107 dadgenilebiT miniWebuli uflebis realizacia vrceldeba damqiravebelTan erTad mcxovreb yvela ojaxis wevrze da, miuxedavad imisa, rom sakuTrebis ufleba maTi TanxmobiT SeiZleba aRiricxos erT-erT damqiravebelze, saerTo uflebebTan erTad maT ekisrebaT sargeblobidan gamomdinare mesakuTris yvela valdebuleba. aRniSnuli debuleba daculia aseve dadgenilebis me-5 punqtis pirveli abzaciT, romlis Tanaxmad, sacxovrebeli saxli (bina) usasyidlod gadaecemaT saqarTvelos respublikis moqalaqeebs, romlebic am sacxovrebeli saxlis (binis) damqiraveblebi an damqiraveblis ojaxis wevrebi arian.
  amdenad, sakasacio palata ganmartavs, rom is faqti, rom sadavo sacxovrebel binaze sakuTrebis ufleba registrirebulia erT damqiravebelze, ar niSnavs imas, rom masTan mcxovrebma ojaxis wevrebma uari ganacxades sakuTrebis uflebis mopovebaze. am SemTxvevaSi, gasaTvaliswinebelia, rom privatizebis ganxorcielebaze yvela ojaxis wevris nebis arseboba (rac davis sagans ar warmoadgens) gulisxmobs sakuTrebis uflebis mopovebas yvela ojaxis wevris sasargeblod, miuxedavad imisa, rom sakuTrebis ufleba SeiZleba registrirebul iqnes mxolod erT-erT damqiravebelze.
  amrigad, mxolod erT-erTi damqiraveblis saxelze (sxva ojaxis wevrebis arsebobis SemTxvevaSi) privatizebis xelSekrulebis safuZvelze sakuTrebis registraciis faqti ar niSnavs sakuTrebis uflebis gasxvisebas mxolod masze.
  am SemTxvevaSi sakuTrebis institutisaTvis damaxasiaTebeli niSnebi vrceldeba yvela damqiravebelze, anu is damqiravebeli, romlis saxelzec registrirebulia sakuTrebis ufleba ver gamoiyenebs am sakuTrebis uflebas danarCen ojaxis wevrebTan mimarTebaSi ise, rogorc im SemTxvevaSi, Tu aRniSnuli sakuTrebis ufleba gasxvisebuli iqneboda mxolod masze.
  yovelive zemoaRniSnulidan gamomdinare, sacxovrebeli saxlis usasyidlod gadacemis xelSekrulebiT danarCen ojaxis wevrebs warmoeSobaT ufleba sajaro reestrSi daaregistriron (Sesabamis wilis gaTvaliswinebiT) sakuTrebis ufleba. (aRniSnuli sakiTxi aseve daregulirebuli iyo im dros moqmedi saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos plenumis 1996 wlis 2 aprilis # 1 dadgenilebis me-2 punqtiT, romlis Tanaxmad, saqarTvelos ministrTa kabinetis 1994 wlis 5 agvistos #520 dadgenilebam gaauqma binebis privatizebisaTvis ojaxis srulwlovani wevrebis Tanxmobis aucilebloba. miuxedavad amisa, privatizebul binebze sakuTrebis ufleba aqvs yvela im pirs, romelsac sacxovrebel farTobze ufleba mopovebuli aqvs binis privatizebis droisaTvis).
  sajaro reestris cnebis ganmartebisaTvis aucilebelia sworad Sefasdes sajaro reestris daniSnuleba da funqcia, Tu ra interesebs emsaxureba aRniSnuli instituti da aqedan gamomdinare, ra mniSvneloba eniWeba reestris registraciis faqts.
upirveles yovlisa, yuradReba unda gavamaxviloT sajaro reestris daniSnulebaze, romelic warmoadgens samoqalaqo brunvis garants da emsaxureba brunvis monawilis interesebis uzrunvelyofas, dacvas. aRniSnuli principis safuZvelze, obieqturad arsebuli faqti _ sajaro reestrSi uflebis registracia, icavs ndobisa da keTilsindisierebis princips sajaro reestrSi registraciaunarian uflebebis gankargvis dros da misi sisworis prezumfcia exeba rogorc adrindeli mesakuTris, aseve axali SemZenis uflebebs.
  amrigad, erT-erTi damqiraveblis mier farTis privatizebis Sedegad Tavis saxelze sakuTrebis uflebis registraciis faqti ar gamoricxavs danarCeni ojaxis wevrebis sasargeblod am uflebis SeZenis faqts, radgan am uflebis registraciiT (anu SeZenis institutiT gaTvaliswinebuli wesebis realizaciiT) man uzrunvelyo sakuTrebis ufleba, rac man moipova yvela ojaxis wevris sasargeblod. aRniSnuli sakiTxis Taviseburebis gaTvaliswinebiT, sakuTrebis uflebis warmoSoba ar SeiZleba daukavSirdes mxolod sajaro reestris instituts. konkretul SemTxvevaSi gasaTvaliswinebelia, rom danarCenma damqiraveblebma moipoves Tavisi uflebis sajaro reestrSi registraciis ufleba.






Cuqeba


muxli 524 cneba
Cuqebis xelSekrulebiT mCuqebeli usasyidlod gadascems dasaCuqrebuls qonebas sakuTrebad misi TanxmobiT.

muxli 529
Cuqebis gauqmeba dasaCuqrebulis umadurobis gamo
1. Cuqeba SeiZleba gauqmdes, Tu dasaCuqrebuli mZime Seuracxyofas miayenebs an did umadurobas gamoiCens mCuqeblis an misi axlo naTesavis mimarT.
2. Tu Cuqeba gauqmdeba, maSin gaCuqebuli qoneba SeiZleba gamoTxovil iqnes mCuqeblis mier.
3. Cuqeba SeiZleba gauqmdes erTi wlis ganmavlobaSi mas Semdeg, rac mCuqebeli Seityobs im garemoebis Sesaxeb, romelic mas Cuqebis gauqmebis uflebas aZlevs.   

magaliTi 1
   Cuqebis xelSekrulebiT  a-m saCuqrad gadasca b-s bina. Cuqebis xelSekrulebas safuZvlad daedo a-sa da b-s Soris dadebuli zepiri SeTanxmeba, imasTan dakavSirebiT, rom aRniSnuli binis sanacvlod b mTeli sicocxlis manZilze mouvlida a-s.  a-s gardacvalebis Semdeg b-s winaaRmdeg sarCeli aRZra g-m (g iyo a-s axlo naTesavi) da moiTxova Cuqebis xelSekrulebis gauqmeba im motiviT, rom b-m a-s mimarT didi umaduroba gamoiCina da mZime Seuracxyofa miayena. sasamarTlom ar daakmayofila g-s moTxovna da miuTiTa, rom Cuqebis xelSekrulebis gauqmebis ufleba gaaCnia mxolod xelSekrulebis monawile mxareebs, radgan Cuqebis gauqmeba mxolod maSin SeiZleba, Tu dasaCuqrebuli mZime Seuracxyofas miayenebs an did umadurobas gamoiCens gamCuqeblis an misi axlo naTesavis mimarT, xolo ra SeiZleba CaiTvalos Seuracxyofad da umadurobad, amis gansazRvra mxolod mCuqebels SeuZlia. aqedan gamomdinare, saapelacio palatam miiCnia, rom aRniSnuli muxlis safuZvelze mosarCeleebs Cuqebis gauqmebis moTxovnis ufleba ara aqvT.



magaliTi 2
   a-m sarCeli aRZra b-s mimarT da moiTxova 1996 wels dadebuli binis Cuqebis xelSekrulebis gauqmeba,  im motiviT, rom b, binis dauflebis Semdeg did umadurobas iCenda a-s mimarT da ar patronobda umweo mdgomareobaSi myof a-s. I instanciis sasamarTloSi saqmis ganxilvis dros a-s gardacvalebis gamo, sasamarTlom daniSna misi uflebamonacvle _ g, romelmac dazustebuli sasarCelo gancxadebiT Cuqebis xelSekrulebis gauqmeba moiTxova, rogorc TvalTmaqcuri garigebis, vinaidan aRniSnuli garigeba dadebuli iyo samidReSio rCenis uzrunvelsayofad. sasamarTlom dazustebuli sasarCelo gancxadeba ar miiRo, vinaidan igi davis safuZvlis Secvlad miiCnia. sasamarTlom Cuqebis xelSekrulebis baTilobis sakiTxi moawesriga samoqalaqo samarTlis kodeqsiT (1967w), romelic dasaCuqrebulis umadurobis gamo xelSekrulebis baTilobas ar icnobs da ara samoqalaqo kodeqsiT (1997).



komentari:
      529-e muxlis pirvel punqtSi mocemulia uRirsi saqcielis amomwuravi CamonaTvali, romelic saSualebas iZleva Cuqebis gauqmebis sakiTxi daisvas, kerZod, mCuqeblis an misi axlo naTesavisadmi dasaCuqrebulis mier mZime Seuracxyofis miyeneba an didi umadurobis gamoCena. Tu vis gaaCnia Cuqebis xelSekrulebis gauqmebis moTxovnis ufleba, aRniSnulze naTlad metyvelebs rogorc kanoniT gaTvaliswinebuli wesebi, aseve saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos mier damkvidrebuli praqtika. qarTuli samoqalaqo kanonmdebloba Cuqebis xelSekrulebis gauqmebis moTxovnis uflebas mxolod mCuqebels aniWebs. 
      Tu dasaCuqrebuli sasamarTlo gadawyvetilebis kanonier ZalaSi Sesvlis Semdeg Caidens ganzrax qmedebas, romlis Sedegadac SeuZlebeli xdeba gadawyvetilebis aRsruleba da naCuqari nivTis amoReba (nivTis gasxviseba, ganadgureba, moxmareba da a.S.)  misi Rirebuleba SeiZleba amoRebuli iqnas dasaCuqrebulisagan usafuZvlo gamdidrebis Sedegad warmoSobili valdebulebiTi urTierTobebis momwesrigebeli normebis Sesabamisad anu sasamarTlo gadawyveytilebis kanonier ZalaSi Sesvlis Semdeg dasaCuqrebulis zemoaRniSnuli qmedeba ganixileba  rogorc usafuZvlo gamdidreba, radganac mesakuTris uflebamosilebis realizaciis samarTlebrivi safuZveli dasaCuqrebuls ukve aRar gaaCnda. rac Seexeba arabraleul, anu gaufrTxilebel qmedebebs dasaCuqrebulis mxridan, romelTa Sedegadac SeuZlebelia naCuqrobis sagnis naturiT dabruneba, ver gaxdeba misgan sagnis Rirebulebis amoRebis safuZveli.
      Cuqebis xelSekrulebis zemoaRniSnul sakiTxebTan mimarTebiT sakasacio sasamarTlom ganmarta, rom mCuqeblis kanonismier memkvidreebs sk-is 529-e muxliT gaTvaliswinebuli safuZvlebiT Cuqebis gauqmebis moTxovna ar SeuZliaT. Cuqebis xelSekrulebis gauqmebis safuZvels miTiTebuli normiT warmoadgens dasaCuqrebulis mier mCuqeblis an misi axlo naTesavis mimarT didi umadurobis gamoCena an mZime Seuracxyofis miyeneba. aRniSnuli normis meore nawiliT, Tu Cuqeba gauqmdeba, maSin gaCuqebuli qoneba SeiZleba gamoTxovil iqnes mCuqeblis mier, amave normis mesame nawiliT ki Cuqeba SeiZleba gauqmdes erTi wlis ganmavlobaSi mas Semdeg, rac mCuqebeli Seityobs im garemoebis Sesaxeb, romelic mas Cuqebis gauqmebis uflebas aZlevs.
zemoxsenebuli materialur-samarTlebrivi norma  yvelaze naTlad asaxavs ra samarTlisa da zneobis urTierTkavSirs, mCuqeblisagan qonebrivi sikeTis usasyidlod miRebis sanacvlod dasaCuqrebuls akisrebs zneobrivad qcevis valdebulebas. winaaRmdeg SemTxvevaSi, Tuki dasaCuqrebuli mZime Seuracxyofas miayenebs an umadurobas gamoiCens mCuqeblis an misi axlo naTesavis mimarT, zneobriv faseulobaTa dacva mocemul SemTxvevaSi xdeba Cuqebis xelSekrulebis gauqmebiT, rasac Tan axlavs saTanado samarTlebrivi Sedegi – mCuqeblisaTvis gaCuqebuli nivTis sakuTrebaSi dabruneba.
      sk-is 529-e muxlis Sinaarsidan aSkarad Cans, rom dasaCuqrebulis arazneobrivi saqcielis Semfasebeli TviTon mCuqebelia, razedac metyvelebs normaSi arsebuli gamonaTqvamebi: `qoneba SeiZleba gamoTxovili iqnes mCuqeblis mier~, `Cuqeba SeiZleba gauqmdes erTi wlis ganmavlobaSi mas Semdeg, rac mCuqebeli Seityobs im garemoebis Sesaxeb, romelic mas Cuqebis gauqmebis uflebas aZlevs~.
Cuqebis moSlas iwvevs ara yovelgvari zneobis sawinaaRmdego moqmedeba, aramed mZime Seuracxyofa da didi umaduroba. Tu ra saxis Seuracxyofaa pirisaTvis mZime an ras miiCnevs did umadurobad, es mxolod konkretuli subieqtis _ mCuqeblis Sefasebis sagans SeiZleba warmoadgendes. sk-is 529-e muxlis pirveli nawilis mixedviT, Cuqebis gauqmebis safuZvlad miCneulia, rogorc mCuqeblis, ise misi axlo naTesavis mimarT gamoCenili didi umaduroba da mZime Seuracxyofis miyeneba. am danawesis analizi cxadyofs, rom axlo naTesavis mimarT dasaCuqrebulis arazneobrivi saqcieli mxolod im SemTxvevaSi iwvevs Cuqebis gauqmebas, Tuki aseTi mCuqeblis mier iqneba moTxovili, anu mCuqebeli misi axlo naTesavis mimarT dasaCuqrebulis zneobrivad gasakicx qmedebas imdenad unda iTavisebdes, rom TviTonve unda xdides sadavod massa da dasaCuqrebuls Soris arsebul valdebulebiT samarTlebrivurTierTobas.


SromiTi movaleobis Sesrulebisas muSakis janmrTelobisaTvis vnebis miyenebis Sedegad zianis anazRaureba


magaliTi 1
        a-m da b-m sarCeliT mimarTes sasamarTlos g sawarmos mimarT da moiTxoves sawarmoo travmiT miyenebuli zianis anazRaureba. mosarCeleebma aRniSnes, rom muSaobdnen mopasuxe sawarmoSi, roca  marTavdnen benziniTa da navTiT datvirTul matareblis Semadgenlobas, iZulebulni gaxdnen SeeyvanaT matarebeli  damWer CixSi samuxruWe sistemis araefeqturi moqmedebis gamo. momxdari ubeduri SemTxvevis gamo a-m da b-m dakarges Sromisunari 80%-iT. Semadgenlobis sadguridan gamosvlamde vagonebis teqnikuri momsaxurebis punqtis vagonis gamsinjvelis mier gacemuli iyo cnoba muxruWebis gamarTulad muSaobis Sesaxeb. amasTan, imave dRes Sedgenili ubeduri SemTxvevis aqtebSi miTiTebuli iyo, rom ar  muxruWdeboda Semadgenlobis 15 vagoni, xolo am faqtze Catarebuli samsaxurebrivi Semowmebis Sedegad gamocemul brZanebaSi aRniSnuli iyo, rom Semadgenlobis 15 vagoni ar muxruWdeboda, 4-ze muxruWebi ar moqmedebda, xolo 6 vagonze samuxruWe sistema ar uzrunvelyofda 10 wuTian Seyovnebas. sasamarTlom dadgenilad miiCnia sawarmos braleuloba, mizezobrivi kavSiri momxdar ubedur SemTxvevasa da vagonebis gaumarTaobas Soris.


magaliTi 2
   a-m sarCeli aRZra b sawarmos mimarT da moiTxova sxeulis dazianebis Sedegad miyenebuli zianis anazRaureba. a-m aRniSna, rom igi SromiTi xelSekrulebis safuZvelze muSaobda mopasuxe sawarmoSi. ubeduri SemTxvevis dRes igi eswreboda TaTbirs, romelzec ganixileboda moxmarebuli eleqtroenergiis danaxarjis amoRebis, gaumjobesebis sakiTxi,  direqtorebs daevalaT calkeuli RonisZiebebis gatareba. aRniSnulTan dakavSirebiT, a-m miiRo gadawyvetileba Casuliyo „. . . hesSi“ da daeregulirebina gadamcem xazze gantvirTvis avtomatikis moqmedeba. mZRolma uari ganacxada hesSi wasvlaze, amitom sazogadoebis kuTvnil avtomanqanas Tavad a. marTavda. mcxeTa – yazbegi – larsis gzis 21-e kilometrze moxda avtosagzao SemTxveva da a-m miiRo sxeulis dazianeba. sasamarTlom aRniSnuli ar miiCnia sawarmoo travmad da zianis anazRaurebis valdebulebis dakisrebis safuZvlad, radgan a-m gadawyvetileba gamgzavrebis Sesaxeb uSualod miiRo da ara sazogadoebis davalebiT, amasTan saxeze ar arsebobda sazogadoebis brali momxdar avtosagzao SemTxvevasTan dakavSirebiT.



magaliTi 3
         a-m sarCeliT mimarTa sasamarTlos b sawarmos mimarT da moiTxova mopasuxe organizaciisaTvis 1992 wlis ianvridan 2003 wlis agvistomde yovelTviuri sarCos, aseve  sicocxlis bolomde yovelTviuri sarCos saxiT 98 laris gadaxdis dakisreba da Tanxis miuReblobiTa da vadis gadacilebiT miyenebuli zianis anazRaureba, sul 42 835 lari 80 TeTri. sarCelis safuZvlad ki miuTiTa Semdeg faqtobriv garemoebebze: mosarCele sawarmoSi muSaobda durglebis brigadirad, masze dakisrebuli movaleobebis Sesrulebisas, 1989 wlis 17 marts, miiRo sawarmoo travma, ris Sedegadac cnobil iqna mesame jgufis invalidad, aseve daudginda Sromis unaris dakargva 60 %-iT. am monacemebis safuZvelze mopasuxe organizaciam ganusazRvra yovelTviuri sarCos saxiT zianis sakompensacio Tanxa 215 maneTi, romelsac igi 1991 wlis dekembris CaTvliT yovelTviurad iRebda, 1992 wlis ianvridan ki aRar miuRia. mopasuxe organizaciam, miuxedavad mravalgzis mimarTvisa, uari ganacxada Tanxis gacemaze.
      sasamarTlom miiCnia, rom yovelTviuri sarCos gadaxda periodulad Sesasrulebeli valdebuleba iyo da masze vrceldeboda samwliani xandazmulobis vada, aseve CaTvala, rom `SromiTi movaleobis Sesrulebisas muSakis janmrTelobisaTvis vnebis miyenebis Sedegad zianis anazRaurebis wesis~ me-12 punqtis safuZvelze aucilebeli iyo sarCos odenobis xelaxla gadaangariSeba da sawarmos a-s sasargeblod daakisra bolo sami wlis miuRebeli sarCos erTjeradad gadaxda, sul 2616 lari da 2005 wlis 15 ivlisidan yovelTviurad _ 18 lari.


magaliTi 4
   a-m sarCeli aRZra sasamarTloSi b sawarmos mimarT da moiTxova janmrTelobis dazianebiT gamowveuli zianis anazRaureba, Semdegi safuZvlebiT: a muSaobda sawarmoSi zeinklad, igi yoveldRiurad dadioda mcxeTis raionis sof. Zegvidan TbilisSi organizaciis mier gamoyofili ufaso samgzavro bileTiT. erT-erTi mgzavrobis dros garedan nasroli qvis TavSi moxvedris Sedegad miiRo sxeulis dazianeba da dakarga Sromis unari, ris gamoc gaaTavisufles samsaxuridan.
      sasamarTlom ar miiCnia, rom ufaso samgzavro bileTis arseboba niSnavda sawarmos mier transportis gamoyofas, aqedan gamomdinare ki aRniSnuli SemTxveva ar CaTvala sawrmoo travmad.


komentari:
sawarmoo travmis Sedegad miyenebul zianis anazRaurebasTan dakavSirebiT saqarTvelos uzenaes sasamarTlos aqvs erTgvarovani praqtika.
am sakiTxTan dakavSirebiT uzenaesma sasamarTlom ganmarta Semdegi: miuxedavad imisa, rom saqarTvelos teritoriaze ganTavsebul sawarmoebSi, dawesebulebebSi, organizaciebSi dasaqmebul muSakTa SromiTi movaleobis Sesrulebisas sawarmoo travmiT, profesiuli daavadebiT an janmrTelobisaTvis vnebis miyenebis Sedegad zianis anazRaurebis samarTlebriv safuZvlebs awesrigebs saqarTvelos prezidentis #48 brZanebulebiT damtkicebuli `SromiTi movaleobis Sesrulebisas muSakis janmrTelobisaTvis vnebis miyenebis Sedegad zianis anazRaurebis wesebi~, aRniSnuli samarTlebrivi urTierToba mainc warmoadgens zianis miyenebis (deliqtis) safuZvelze warmoSobil valdebulebas, vinaidan valdebuleba warmoiSoba dazaralebulis absoluturi subieqturi samoqalaqo uflebebis darRvevis Sedegad, atarebs arasaxelSekrulebo xasiaTs da miznad isaxavs araqonebrivi sikeTisaTvis (sicocxlisa da janmrTelobisaTvis) miyenebuli zianis anazRaurebas. deliqturi valdebulebebis dros xdeba absoluturi uflebebis xelyofa, konkretul SemTxvevaSi ki iseTi uflebebis, rogoricaa pirovnebis janmrTelobisa da sicocxlis dacva. aqedan gamomdinare ki aRniSnul samarTlebriv urTierTobebze vrceldeba deliqturi valdebulebisaTvis damaxasiaTebeli yvela principi da aucilebelia misi warmoSobisaTvis gaTvaliswinebuli safuZvlebis – zianis mimyeneblis bralisa da damdgar ziansa da qmedebas Soris mizezSedegobrivi kavSiris arseboba.
piris sicocxlisa da janmrTelobisaTvis miyenebuli ziani sawrmoo travmad CaiTvleba mxolod im SemTxvevaSi, Tu igi samsaxurebrivi movaleobis Sesrulebis procesSia miyenebuli. samsaxurebriv movaleobad  SeiZleba CaiTvalos pirisaTvis normatiuli aqtis, Sromis xelSekrulebis, an administraciis davalebis safuZvelze dakisrebuli movaleobebi. sxva SemTxvevaSi zianis anazRaurebis valdebuleba warmoiSoba da regulirdeba samoqalaqo kodeqsiT gaTvaliswinebuli deliqturi valdebulebebis momwesrigebeli normebis mixedviT. 
sawarmoo travmad aseve CaiTvleba ubeduri SemTxveva sawarmos mier gamoyofil satransporto saSualebebze. satransporto saSualebis gamoyofad ar CaiTvleba ufaso samgzavro bileTis, an sxva samgzavro SeRavaTis miniWeba konkretuli transportiT sargeblobisaTvis.
zianis anazRaurebis odenobis gansazRvrisaTvis mniSvnelovania sawarmoos bralis xarisxis dadgena. Tu ubeduri SemTxveva mxolod sawarmos braleuli moqmedebiTaa (Sromis kanonmdeblobis, Sromis dacvis wesebis, normebisa da sxva normatiuli aqtebis moTxovnaTa ugulvebelyofiT an arasaTanado SesrulebiT) gamowveuli, igi srulad anazRaurebs damdgar zians, rac Seexeba Sereuli bralis arsebobis SemTxvevebs, sasamarTlos ganmartebiT, zianis dadgomaSi sawarmos bralis arseboba ukve warmoadgens sawarmos pasuxismgeblobis safuZvels. dazaralebulis bralis arseboba ki aris sakompensacio Tanxis Semcirebis da ara sawarmos pasuxismgeblobisagan gaTavisuflebis safuZveli.
sawarmoos bralis dadasturebis erT-erT saSualebad sasamarTlos miaCnia e.w ubeduri SemTxvevis aqti. ubeduri SemTxvevis aqtis Sedgena unda adasturebdes ubeduri SemTxvevis faqts, ubeduri SemTxvevis kavSirs samsaxurebrivi movaleobis SesrulebasTan da ubeduri SemTxvevis gamomwvev mizezebs.
zianis anazRaurebis odenoba gamoiTvleba saqarTvelos prezidentis #48 brZanebulebiT dadgenili wesebis Sesabamisad. amasTan, zianis kompensacia SesaZlebelia rogorc erTjeradi gadaxdis, ise yovelTviuri sarCos saxiT. yovelTviuri sarCos odenobis gamoTvlisaTvis mxedvelobaSi miiReba is Tu ra Tanamdebobaze muSaobda dazaralebuli sawarmoo travmis dadgomis momentSi da ara is Tu ra movalebebs asrulebda igi amis Semdeg.
sasamarTlos myari praqtika aqvs am tipis moTxovnebisaTvis arsebuli xandazmulobis vadebis Sesaxeb.
uzenaesi sasamarTlos ganmartebiT, sasarCelo xandazmuloba es aris kanoniT dadgenili dro, romlis ganmavlobaSic pirs, romlis uflebac Selaxulia, SeuZlia, moiTxovos iZulebiTi aRsruleba an uflebis dacva. Tuki darRveuli uflebis iZulebiT dacvis SesaZlebloba kanoniT gansazRvruli vadiT ar iqneboda SezRuduli, es gamoiwvevda samoqalaqo saqmeze gadawyvetilebis gamotanis gaZnelebas, vinaidan didia albaToba saqmesTan dakavSirebuli utyuari mtkicebulebebis dakargvisa, saqmeSi monawile pirebis mier saqmis garemoebebis araadekvaturad aRqmisa da sxva. amrigad, sasarCelo xandazmuloba xels uwyobs ra samoqalaqo urTierTobaTa stabilizaciasa da simyares, amavdroulad exmareba samoqalaqo urTierTobis monawileebs TavianTi uflebebisa da valdebulebebis aqtiurad da droulad ganxorcielebaSi.
sawarmoo travmis Sedegad damdgari zianis sakompensaciod yovelTviuri sarCos gadaxda warmoadgens periodulad Sesasrulebel valdebulebas da masze vrceldeba xandazmulobis samwliani vada. rodesac ubeduri SemTxvevis Semdeg sawarmo dazaralebulze zianis anazRaurebis mizniT gascemda Tanxas an arsebobda sasamarTlos kanonier ZalaSi Sesuli gadawyvetileba da mxolod wlebis Semdeg Sewyvita sawarmom Tanxis gacema, aseT SemTxvevaSi zianis anazRaurebis moTxovnaze ar vrceldeba sasarCelo xandazmulobis vada. es sakiTxi mxareTa Soris ukve gadawyvetilad da uTuod aris miCneuli. aseT SemTxvevaSi SeiZleba dadges periodulad Sesasrulebeli valdebulebebidan warmoSobili moTxovnebis samwliani xandazmulobis sakiTxi samoqalaqo kodeqsis 129-e muxlis me-2 nawilis Sesabamisad.



































uZravi qonebis  keTilsindisieri  SemZenis  uflebebi  saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos praqtikaSi



Sinaarsi

I. kanonmdebloba
II. doqtrina
III. praqtika
1. samoqalaqo  kodeqsis  185-e muxlis  interpretacia
2. samoqalaqo kodeqsis 185-e muxlis moqmedebis farglebi
3. samoqalaqo kodeqsis 159-e muxlis interpretacia (marTlzomieri da keTilsindisieri SemZenis  gamijvna)
4. keTilsindisierebis  moqmedebis  dro
5. meuRleTa  TanasakuTreba  da uZravi  qonebis  keTilsindisieri  SemZeni



I. kanonmdebloba

         qarTuli samoqalaqo kodeqsis  seriozul  Taviseburebas  warmoadgens  keTilsindisieri  SemZenis  uflebrivi mdgomareobis  detaluri  mowesrigeba. am mxriv  igi  Tanamedrove  evropul kerZo  samarTalTan  sruli  harmonizaciiT  gamoirCeva. mTavari  sakiTxi  am SemTxevevaSi  qonebis  mesakuTrisa  da keTilsindisieri  SemZenis  interesebis  samarTliani  balansirebaa. samoqalaqo  kodeqsi   am sakiTxs wyvets  aramarto brunvis konkretuli  monawilis  interesebidan  gamomdinare, aramed  TviT  am brunvis  simyarisa  da stabilurobis interesebis  gaTvalswinebiT.
      kanonmdebloba mesakuTrisa  da keTilsindisieri  SemZenis  interesTa  konfliqtis  sakiTxs  gansxvavebulad  awesrigebs  moZravi  da uZravi  qonebis  brunvis  SemTxvevaSi. Tu pirvel  SemTxvevaSi  wina planze dgas qonebis  mesakuTris  interesebi, meore  SemTxvevaSi  prioriteti  eZleva  keTilsindisieri SemZenis  interesebs.  amas  Tavisi  axsna  moeZebneba, razedac  qvemoT  gveqneba saubari. amjerad, saWirod migvaCnia Tavad  sakanonmdeblo  normebi  moviSvelioT.
         aRniSnuli sakiTxis  mowesrigebis aucilebloba  gamowveulia  samoqalaqo  kodeqsis im fundamenturi  normiT, romelic  Seexeba  uZrav  qonebaze  sakuTrebis  warmoSobas. am kodeqsis  183-e muxlis  pirvel punqtSi  naTqvamia:
      ,,uZravi nivTis SesaZenad aucilebelia  sanotaro  wesiT  damowmebuli sabuTi  da SemZenis  registracia  sajaro  reestrSi.  registraciisaTvis gancxadebis  Setana  SeuZlia, rogorc  gamsxvisebels, ise SemZens".
      uZravi  qonebis  SeZenis  es wesi  ganapirobebs  keTilsindisieriE SemZenis  interesebis  dacvis  mowesrigebas. samoqalaqo kodeqsis 185-e muxlis saxiT Camoyalibda norma, romelic uproblemod jdeba  Tanamedrove  evropuli samarTlis  sxeulSi. kerZod, am  muxlSi  aRniSnulia: ,,SemZenis  interesebidan  gamomdinare, gamsxvisebeli  iTvleba  mesakuTred, Tu igi  aseTad  aris  registrirebuli  sajaro  reestrSi, garda  im  SemTxvevebisa, roca  SemZenma  icoda, rom  gamsxvisebeli  ar iyo  mesakuTre".
         keTilsindisieri  SemZenis  aseTi  uflebrivi  mdgomareoba  gamowveulia  sajaro  reestris  specifikuri  daniSnulebiT  samoqalaqo  brunvis  meqanizmSi.  kerZod, reestris  monacemebs  kanonmdebeli  apriorulad  utyuarobisa da sisrulis  niSniT  naTlavs. samoqalaqo  kodeqsisa  312-e muxli  ityobineba:
      ,,1. reestris  monacemebis mimarT  moqmedebs  utyarobisa  da sisrulis prezumfcia, e.i. reestris Canawerebi iTvleba  swored, vidre  ar damtkicdeba  maTi  uzustoba. 2. im piris  sasargeblod, romelic  garigebis  safuZvelze  sxva  pirisagan  iZens  romelime  uflebas  da es  ufleba gamsxviseblis  saxelze  iyo  reestrSi  registrirebuli, reestris  Canaweri  iTvleba. swored, garda  im SemTxvevebisa, roca  am  Canaweris sawinaaRmdegod  Setanilia  saCivari, an SemZenma  icoda, rom Canaweri  uzustoa".
      amgvarad, roca saqme exeba uZravi qonebis SeZenas, aq sajaro reestris (uflebis registraciis faqtis) sandoobis prezumfcia gvaqvs saxeze, maSin roca moZravi nivTebis mflobelis SemTxvevaSi sandoobis varaudi gvaqvs saxeze. mokled, orive SemTxvevaSi moqmedebs SesaZeni  uflebis  namdvilobis  varaudi.  es kargad  Cans  samoqalaqo  kodeqsis  158-e muxlidan, romliTac  dadgenilia:
       ,,1. ivaraudeba, rom nivTis mflobeli  aris  misi  mesakuTre. 
2. es wesi ar moqmedebs im SemTxvevaSi, roca nivTze sakuTrebiTi urTierTobis xasiaTi vlindeba sajaro reestridan. sakuTrebis prezumfcia ar gamoiyeneba arc Zveli mflobelis mimarT, Tu man es nivTi dakarga, mohpares an sxvagvarad gavida igi misi mflobelobidan. sakuTrebis prezumfcia moqmedebs Zveli mflobelis sasargeblod mxolod misi mflobelobis periodSi."
aRsaniSnavia is, rom  mocemuli  sakiTxebi nawilobriv  mowesrigebulia  specialuri  kanonmdeblobiTac.  aq dasaxelebuli normebidan  naTlad Cans, rom uZravi nivTis  keTilsindisieri SeZena am qonebaze sakuTrebis SeZenis TaviseburebiTaa ganpirobebuli. mowesrigebis aseTi forma  bevrad  waagavs  germanuli samarTlis danawesebs.
axla rac Seexeba  zemoTmotanili normebis komentarebsa da doqtrinalur axsna-ganmartebas.




II. doqtrina

doqtrinisaTvis  amosavalia  keTilsindiseri  samoqalaqo  brunva,  rasac  safuZvels  uyris  moqmedi  samoqalaqo  kodeqsi.  brunvis  keTilsindisiereba am brunvis  monawileTa  keTilsindisierebaa, es ki gulisxmobs  brunvis monawileebisadmi sandoobas.  aseTi  urTierT damokidebuleba gamartivebuli  da cocxali  samoqalaqo  brunvis  aucilebeli  winapirobaa.  es sruliadac  ar  niSnavs  urTierTobis  monawileTa  mxridan  erTmaneTis  mimarT  TvaldaxuWul ndobas.  igi  aucileblad  gulisxmobs  windaxedulobis  gonivrul  masStabs, romlis  ignorirebamac  SeiZleba  brunvis  monawile  arakeTilsindisier monawiled  aqcios  da dacvis  miRma  datovos.  imdenad  mniSvnelovania  keTilsindisiereba samoqalaqo brunvisaTvis, rom  uflebisa  da keTilsindisierebis, rogorc  faseulobaTa  urTierTdapirispirebis SemTxvevaSi, zogjer  keTilsindisiereba imarjvebs  da Tavad  xdeba uflebis wyaro. kanonmdebeli  sxvagvarad verc  ki moiqceva.  saqme imaSia, rom calkeul SemTxvevebSi  keTilsindisierebisadmi   prioritetis  miniWebiT kanonmdebeli icavs  Tavad samoqalaqo  brunvas, rogorc  faseulobas  da am gziT  brunvis monawileTa pativsadeb  interesebs.
samoqalaqo  brunvis  mniSvnelovani  Tavisebureba  is aris, rom yoveli  mxare  im  tvirTis  matarebeli  SeiZleba iyos, romlis zidvac mas SeuZlia. roca mtkicdeba, rom igi  uZluria  zidos  es tvirTi, pasuxismgeblobis  sakiTxic ixsneba.
Cvens  mier  motanil  normebSi  erTmaneTis  pirispir  dganan  mesakuTre  da  keTilsindisieri  SemZeni.  rogorc  ukve iTqva, maTi  mdgomareoba arsebiTad  gansxavebulia  moZravi  da uZravi  nivTebis  SeZenisas. samoqalaqo  kodeqsis  186-e  muxlidan  gamomdinare  moZrav qonebaze  sakuTrebis  SeZena  xdeba  misi  gadacemiT.  aq iseTi   sinamdvile  yalibdeba, rodesac  erTmaneTis pirispir  dganan  nivTis  mesakuTre  da misi  SemZeni. maT Soris  ar dgas  araviTari  sxva iseTi piri,  romelic,  uxeSad rom vTqvaT, TavisTavze  aiRebda  raime  pasuximsgeblobas.  nivTis  SemZenis  bediRbali  mTlianadaa  damokidebuli gamsxviseblis samarTlebriv mdgomareobaze da  sakuTar  windaxedulobaze.  ar aRmoCndeba  gamsxvisebeli  mesakuTre-SemZenis  keTilsindisireba  ver gaxdeba yovelTvis  misi  uflebis  dacvis  iaraRi. umeteswilad,  aq  sakuTreba   imarjvebs keTilsindisirebaze da amis  gamo  orTabrZola  mesakuTris sasargeblod  mTavrdeba.
sruliad  sxva suraTi  gvaqvs  uZravi  qonebis  SeZenisas. aq ukve  dapirispirebul  mxareebs  Soris  dgas, uxeSad  rom  vTqvaT, ,,arbitri", romelic  pasuximgeblobis ZiriTad  tvirTs  Tavis Tavze  iRebs.  es ,,arbitri"  sajaro reestria, romlis   wyalobiTaa, rom keTilsindisiereba  imarjvebs sakuTrebaze. is ZiriTadi tvirTi, romelic gamsxviseblis uflebamosilebis Sesamowmeblad ekisreboda SemZens,  normatiulad  sajaro reestris  xelSia aRebuli.
yovelive es erTgvarad  amartivebs  keTilsindisieri   SemZenis  tvirTs.  rogorc  motanili  normebidan  Cans,  sajaro  reestris  monacemebis mimarT  moqmedebs  utyuarobisa  da sisrulis  prezumfcia. raxan  es asea  SemZens  naklebad  xelewifeba Seamowmos  gamsxviseblis  uflebrivi mdgomareoba.  aqedan gamomdinare  misi  windaxedulobis  farglebic Sesabamisad  viwroa. marTalia  kanonmdebeli ki  uSvebs  imis  SesaZleblobas, rom SemZenma  SeiZleba  icodes, rom ,,gamsxvisebeli  ar iyo  mesakuTre", magram misi gamorkveva  erTob  Zneli  unda iyos. Tuki  sakuTrebis  uflebas  fetiSisturad  miudgebiT, cxadia  gagviWirdeba  im sinamdvilisadmi  Segueba, rodesac  masze  imarjvebs  keTilsindiseri  SemZeni. amisi  aRqma  marTlac  Znelia  iseTi  sinamdvilis  pirobebSi, rodesac  erTmaneTis pirispir  dganan  sruliad  ubralo mesakuTre  da aseTive  SemZeni.  erTi SexedviT, roca  mesame piria  gamsxvisebeli  piri,  romlis  saxelzedac  arasworad  aRiricxa  sakuTreba  sajaro reestrSi, ratom  unda  daiCagros  mesakuTre. gana is,  risi  SeZenis  safuZvelic  xarveziania, SeiZleba  sabolood  SeZenilad  CaiTvalos? gana  SeZenis  obieqturi  safuZveli  ar aris  am SeZenis  namdvilobis  safuZveli  da  ara pirTa  subieqturi  neba? Tumca, aq marto  subieqturi  neba-keTilsindisiereba ara gvaqvs  saxeze, aqvea xarveziani  obieqturi  neba sajaro  reestrisa. mokled,  es is SemTxvevaa, rodesac  subieqturi neba asworebs obieqturis  nakls.  e. i.  Tuki  SemZeni  keTilsindisieria, sajaro  reestris xarvezianobac  iCrdileba  da igi  verafriT  ver Svelis uflebawarTmeul  mesakuTres.  warmovidginoT  aseTi  magaliTi, mesakuTre  xangrZlivi mivlinebiT  wavida  ucxo  qveyanaSi  da sakuTari  bina  droebiT  sargeblobaSi  dautova  axlonaTesavs. am ukanasknelma  yalbi  dokumentebis  meSveobiT  miaRwia  imas, rom  sajaro  reestrSi  aRiricxa, rogorc  am binis  mesakuTre  da igi  gaasxvisa pirze, romelic  am faqtis  mimarT  iyo keTilsindisieri. moqmedi  kanonmdeblobis mixedviT, Zalianac, rom ecados  binis  dabrunebas  misi namdvili  mesakuTre,  verafers  gaxdeba, keTilsindisier  SemZens  darCeba  igi  sakuTrebaSi. wminda  adamianuri  poziciidan  Tu  SevxedavT  am sakiTxs, namdvili  mesakuTris  uflebas  cota  vinme  Tu  SeewinaaRmdegeba. dava  unda gadawydes  mis  sasargeblod  da keTilsindisieri  SemZenis  sawinaaRmdegod. magram  ra Sedegebi  moyveba amas  Tu  dauSvebT?  yvelaze  mZime  Sedegi  iqneba  samoqalaqo  brunvis Seferxeba  da misadmi  undoblobis  gaCena. raxan  SemZeni  ar iqneba  daculi  misi  keTilisindisierebis  SemTxvevaSic, cxadia, interesi moiklebs  uZravis  SesaZenad.  ufro  garkveviT, rom vTqvaT, moiSleba  samoqalaqo  brunvis stabiluroba  da SeZenil  uflebebs  saeWvoobis daRi  daedeba.  kidev ufro  dazustebiT, rom vTqvaT, eWqveS  dadgeba  samoqalqo  brunvis  usafrTxoeba,  romelic,  rogorc  faseuloba  am brunvis  monawileTa  uflebebis  garantiaa.
sajaro reestris  arseboba  keTilsindisier  SemZens  aTavisuflebs  mometebuli  pasuxismgeblobisa  da riskisagan.
amdenad,  kvlav  unda  iTqvas, rom uZravi  qonebis  SeZenis reJimis  pirdapiri  Sedegia  keTilsindisieri  SemZenis  uflebis calsaxad prioritetuli  dacva. aqve  unda iTqvas, rom uZravi  qonebis  SeZenis wesi  Tanabrad  vrceldeba  yvela saxis  sakuTrebaze, es iqneba  individualuri  Tu saerTo.  doqtrinaSi  kamaTs iwvevs meuRleTa  TanaskuTrebaze  uflebis warmoSobis sakiTxi. migvaCnia, rom im droidan rac saqarTveloSi  SemoRebul iqna  sajaro reestri, uZravze  sakuTrebis  ufleba  arcerT SemTxvevaSi ar warmoiSoba  sajaro reestrSi  registraciis gareSe.  am  pozicias adgas  saqarTvelos  uzenaesi  sasamarTlos  praqtika.  sakonstitucio  sasamarTlomac 1998  wlis  25  ivnisis  gadawyvetilebaSi, romelic  exeboda  ,,sacxovrebeli  sadgomiT  sargeblobisas  warmoSobili  urTierTobebis  Sesaxeb" kanonis  konstituciurobas, sagangebod gausva  xazi  formis  mniSvnelobas uflebis  warmoSobis saqmeSi.
aRniSnulidan  gamomdinare, nebismieri  sakuTrebis ufleba, igi garigebis  safuZvelze  warmoiSoba  YTu kanonis  safuZvelze sabolood  warmoSobilad  CaiTvleba  sajaro reestrSi registraciis  gziT. amitomac,  kanonis  danawesi, rom  ,,meuRleTa  mier qorwinebis ganmavlobaSi  SeZenili  qoneba  warmoadgens  saerTo  qonebas  (TanasakuTrebas)"  ar unda gavigoT  martooden  sityva-sityviTi azriT. am SemTxevvaSi  sinamdvileSi  saubaria  TanasakuTrebis  warmoSobis  safuZvelze, Tavad  es  TanasakuTreba  ki gveqneba  orive  meuRlis  saxelze  aRniSnuli  qonebis  sajaro reestrSi  registraciiT. mokled, arc  kerZo neba, romlis  Sedegia -  garigeba da arc  normatiuli  neba, romlis Sedegia - kanoni,  TavisTavad  ar aris  sakmarisi  garemoeba  sakuTrebis  uflebis  warmosaSobad.





III. praqtika

1. samoqalaqo kodeqsis 185-e muxlis  interpretacia

uZravi  qonebis  keTilsindisieri SemZenis  uflebis dacvis Sesaxeb  sakmaod  vrceli sasamarTlo praqtika dagrovda.  sasamarTloebi  ZiriTadad  sworad   iyeneben samoqalaqo kodeqsis  185-e  muxls.  es yvelaze  metad  iTqmis  uzenaesi  sasamarTlos  Sesaxeb, romelic  aRniSnuli  muxlis  gamoyenebis  principul  garemoebebsac xazgasmiT gamoyofs. ase magaliTad, 2006 wlis 9 martis  ganCinebaSi (#as-980-1243-05)  sasamarTlom calke  gamoyo  norma-principi: ,,uZravi  nivTis  gamsxviseblis  mesakuTred  miCnevisaTvis sakmaris safuZvels warmoadgens  SemZenisaTvis, rom gamsxvisebeli mesakuTred  registrirebuli  iyos  sajaro  reestrSi". rac Seexeba keTilsindiseri SemZenis  uflebas, sasamarTlo  mas  miiCnevs  aRniSnulidan  gamonaklisad. kerZod, sasamarTlos  azriT, ,,es is SemTxvevaa,  rodesac  SemZenma icis,  rom sajaro reestrSi registrirebuli gamsxvisebeli, ar aris  mesakuTre". aqedan  gamomdinare sasamarTlo  akeTebs  Semdeg  daskvnas: ,,... aRniSnuli  normiT  dawesebuli  SemZenis keTilsindisierebis  dadgenisaTvis, sakmarisi  ar aris  mxolod  sajaro  reestris  monacemebis  gaTvaliswineba, vinaidan  mocemul  SemTxvevaSi  arsebiTi  sakiTxia  mesakuTris vinaobisadmi  SemZenis subieqturi  damokidebuleba (icoda  Tu ar icoda).  Sesabamisad, SemZenis  interesebis  maregulirebeli  normis  gamoyenebisas  unda  Semowmdes  rogorc  sajaro reestris  monacemebi, aseve utyuarad unda  dadgindes, rom SemZenma  ar icoda  qonebis  sxva  mesakuTris  Taobaze".
rac Seexeba keTilsindisierebis  axsnas, sasamarTloebi  ZiriTadad Semoifarglebian konkretuli  SemTxvevebis  analiziT. Cvens  mier  moZiebul masalebSi  am mxriv ar Cans samoqalaqo kodeqsis  Sesabamisi normis zogadi  interpretacia. vinaidan  keTilsindisierebas  afuZnebs SemZenis  subieqturi  damokidebuleba  garkveuli  faqtebisadmi, sasamarTlos  gansakuTrebuli sifrTxile  marTebs  misi Sefasebisas. SemZens  ar  SeiZleba  moeTxovos  iseTi  garemoebebis codna, romelic aRemateba (scildeba) misi  SesaZleblobis  farglebs. keTilsindisierebis  Sefasebisas  mTavaria SemZenis mxridan faqtebis  gacnobierebis  SesaZlebloba da  ara Tavad  interesi  am faqtebisadmi.  sxva sityvebiT, Sefasebis sagania aRniSnuli  faqtebis codna  da ara mizanmimarTuli codna.
Seswavlili  praqtika  mowmobs, rom 185-e muxlis  interpretacia xdeba samoqalaqo kodeqsis  im normebTan  organul kavSirSi, romlebic misTvis safuZvelsa da gasaRebs warmoadgens. kerZod, samoqalaqo  kodeqsis 183-e, 312-e da sxva muxlebTan erTad.

2. 185-e muxlis  moqmedebis  farglebi

sasamarTloebis  praqtikaSi  zogjer wamoiWreba  sakiTxi  im pirze  samoqalaqo  kodeqsis 185-e  muxlis  gavrcelebis Sesaxeb, romlis  mesakuTred  registracia  sajaro reestrSi  ferxdeba  misgan  damoukidebeli  mizezebiT.  sakasacio  sasamarTlos  2004 wlis  3 dekembris  ganCinebidan  Semdegi  viTareba  dasturdeba:Yi. botkoveli  da i. wiklauri  imyofebodnen  registrirebul  qorwinebaSi. erTad  cxovrebis  periodSi   SeiZines  bina, romelic  aRiricxa  erT-erTi meuRlis, kerZod, i. wiklauris  saxelze.  am ukanasknelma i. WeliZesTan  gaaforma  aRniSnuli  binis  nasyidobis  xelSekruleba, risi baTiloba  da TanasakuTrebaSi  wilis  aRiareba  moiTxova  i. botkovelma.  marTalia  binis  nasyidobis  garigeba  gaformda,  magram  SemZenis  nebisagan  damoukideblad, ar moxerxda  misi (i. WeliZis)  sajaro  reestrSi  registracia.
sasamarTlos  winaSe  dadga  sakiTxi  i. WeliZis  SenaZenis  namdvilobisa  da misi dacvis  mizanSewonilobis  Taobaze.
amdenad, binis  nasyidobis   xelSekruleba  gaformebulia,  Aarsebobs  registraciis  neba,  magram registracia  jer ar momxdara  qonebaze  yadaRis  dadebis  gamo. miuxedavad imisa, rom sakuTrebis  SeZenis  procesi  ar dasrulebula, raionulma sasamarTlom CaTvala, rom i. WeliZe  aris keTilsindisieri  SemZeni. am motiviT, sasamarTlom  ar daakmayofila i. botkovelis  moTxovna  binis  nasyidobis  baTilad  cnobaze.
saapelacio  palatis  gadawyvetilebaSic  analogiurad iqna  ganmartebuli  uZravi  qonebis  keTilsindisieri SeZena. kerZod,  palatis ganmartebiT,  samoqalaqo  kodeqsis  ...,, 185-e muxli  icavs  myidvelis  qonebriv  interesebs, anu  garantias  iZleva Tu myidvelma  SeiZina  uZravi  nivTi  sajaro  reestrSi  miTiTebuli  am nivTis mesakuTrisagan, risTvisac  gadauxada  mas gansazRvruli  Tanxa,  igi  ar dazaraldeba, nivTi  mas  ar CamoerTmeva  da aRniSnuli  ar SeiZleba  iyo  damokidebuli  imaze, moaswro  Tu ara  myidvelma  aRricxva sajaro reestrSi  am nivTis  mesakuTred, miT  ufro, rodesac ... aRricxva  ver xerxdeba  binaze  dadebuli  yadaRis  gamo".
amdenad, saapelacio  palatis  ganmartebiT, keTilisindisieri SeZenis Zalaunarianoba  moqmedebs  uZrav qonebaze  sakuTrebis  sajaro  reestrSi  registraciamde.
vfiqrobT, rom swori  pozicia  daikava  sakasacio  sasamarTlom, romelmac  Seaxsena  saapelacio  sasamarTlos, rom 183-e muxlis  pirvel nawils  alternativa  ar moepoveba, kerZod is,  rom  uZravi  nivTis SesaZenad  aucilebelia  SemZenis  registracia  sajaro  reestrSi. 311-e muxlis  Tanaxmad  ki, sajaro  reestrSi  Seitaneba sakuTreba  da sxva  sanivTo  uflebebi, romlebic  ukve  arseboben.
Tu gaviziarebdiT  saapelacio sasamarTlos  pozicias, maSin  Tavdayira  dadgeboda  samoqalaqo  kodeqsis  183-e  da 185-e  muxlebiT  gaTvaliswinebuli  wesi.  vidre  xelSekrulebis  safuZvelze  daTmobili  sakuTreba  ar  aRiricxeba  sajaro reestrSi,  manam  arc es uflebaa da arc  misi  keTilsindisieri  SemZeni.  185-e  muxliT  gaTvaliswinebuli  ufleba  mkacrad moxazul samarTlebriv sivrceSia  da misi  sxvagan  gadatana, kerZod saxelSekrulebo urTierTobis  sivrceSi  dauSvebelia.
sakasacio sasamarTlom  erT-erT ganCinebaSi  aRniSna, rom 185-e muxlis  gamoyeneba  dauSvebelia, roca  mesame  piris ufleba  saTanado  ar aris gaformebuli.

3. samoqalaqo kodeqsis 159-e muxlis interpretacia (marTlzomieri  da keTilsindisieri  SemZenis  gamijvna)

sasamarTlom  kargad  unda  gamoarkvios  uZravi  qonebis  SemZeni  marTlzomieri  SemZenia  Tu  keTilsindisieri. SeuZlebelia  erTdroulad  piri  iyos  marTlzomieri  SemZenic  da  keTilsindisieric. samwuxarod, praqtika  icnobs  aseT  damokidebulebasac, raSi  ,,braleuli" unda  iyos  samoqalaqo  kodeqsis  159-e  muxlis  pirveli  winadadeba, romlis  Tanaxmadac ,,keTilsindisieria  mflobeli, romelic  nivTs  marTlzomierad  flobs".  saqme imaSia, rom keTilsindisieri  mflobelobis sakiTxi  mxolod  maSin  dgeba, roca  mflobeloba  aramarTlzomieria. am SemTxvevaSi  keTilsindisiereba  faravs  aramarTlzomierebas  da igi xdeba  uZravi  nivTis  SeZenis  safuZveli. amitomac, roca  dadgenilia, rom mflobeloba  marTlzomieria,  uflebis  dasabuTebis  safuZvlad keTilsindisierebaze miniSneba sruliad  zedmeti  da  uadgiloa.
sakasacio  sasamarTlos  2005  wlis  19  maisis  ganCinebaSi  (#as-1355-1481-04) sadavo  urTierTobis Semdegi  suraTia  saxeze: m. giorgobiani  iZens  vinme i. basilaSvilsagan  uZrav  qonebas (miwis  nakveTebsa da saxls). am   ukansaknels  ki  es qoneba SeuZenia  s. suTiaSvilisagan. vinaidan s. suTiaSvili  ar  aTavisufldeba m. giorgobianis mier  SeZenil binas, man  sarCeliT  mimarTa  raionul  sasamarTlos  da kidec  aRidgina   masze pirdapiri mflobeloba. s. suTiaSvili  Tavis mxriv  ki Tvlida, rom aRniSnuli qonebis  mesakuTre  kvlavac TviTonaa, radganac  i. basilaSvilma  mas motyuebis  gziT  waarTva  es qoneba  sakuTrebaSi.  aqedan gamomdinare, igi mosarCele giorgobianis sakuTrebas  eWvis  qveS  ayenebda. saapelacio  sasamarTlom  ver dainaxa  s. suTiaSvilisagan  i.  basilaSvilze  aRniSnuli  qonebis  sakuTrebaSi  gadacemis  aramarTlzomiereba, rac  TavisTavad  unda miviCnioT, rom  ueWvels xdis m.  giorgobianis  mier  qonebis SeZenis marTlzomierebas. miuxedavad  amisa,  ratomRac  saapelacio  da sakasacio  sasamarTlos  mTeli  yuradReba  gadaaqvT  qonebis SeZenis  keTililsindisierebis faqtze. ase magaliTad, sakasacio  sasamarTlos ganCinebaSi  naTqvamia: ,,vinaidan, m. giorgobianTan  xelSekrulebis  gafromebis dros  sadavo  qonebis  mesakuTred  registrirebuli iyo  i. basilaSvili, saapelacio  sasamarTlom  m.  giorgobiani  miiCnia  keTilsindisier  SemZenad". amasTan  dakavSirebiT  unda iTqvas, rom  SemZenis  keTilsindisierebis  cnobisaTvis  ar aris  konstituciuri niSani, qonebis  gamsxvisebelze  registraciis faqti.  aseTi niSani  iqneboda  registraciis  xarvezianoba (aramarTlzomiereba)  da  am faqtis  mimarT SemZenis  keTilsindisiereba. roca qonebis registracias  uxarvezod  aRiarebs  sasamarTlo, maSin  SemZeni  keTilsindisieri  ki ar aris  aramed  marTlzomieria.
aqedan  gamomdinare  saeWvod  unda  miviCnioT  sakasacio  palatis  motivacia, romelic emyareba  samoqalaqo  kodeqsis 185-e muxls.

4. keTilsindisierebis  moqmedebis dro

sakasacio  sasamarTlom  2005  wlis  16  seqtembers  ganCinebaSi  (3as-409-756-05)  185-e muxlis  gamoyenebasTan dakavSirebiT  aseTi  debuleba  daafiqsira: ,,keTilsindisierebis  faqti  unda  arsebobdes  nivTis  gadacemamde".  uZravi  qonebis  SeZenasTan  dakavSirebiT, keTilsindisiereba  185-e  muxliT  gaTvalsiwinebul  Sedegebs  iwvevs  mxolod  im SemTxvevaSi, roca  mas  adgili aqvs  sakuTrebis  uflebis  sajaro  reestrSi  registraciamde.  registraciis  Semdgomdroindeli  sinamdvile, kerZod, is rom pirma  gaigo  qonebis  SeZenis  aramarTlzomierebis  DSesaxeb, samarTlebrivad  umniSvneloa.  qonebis  SeZenis  Semdeg,  piri  xdeba misi marTlzomieri  mflobeli da amdenad  SeZenis  samarTlebrivi  buneba  ucvleli rCeba.  amitomacaa,  rom Tuki  Semdgom  am  pirisagan  SeiZens  vinme uZrav  qonebas, mas  saqme  eqneba marTlzomier  mflobelTan.
mokled, SeZenis aRiarebis  momentidan  asparezidan qreba  am  SeZenis  mimarT  subieqturi  damokidebuleba.

5. meuRleTa  TanaskuTreba  da  keTilsindisieri  SemZenis  uflebrivi  mdgomareoba

sasamarTlo  praqtika  erTob  mdidaria  meuRleTa  TanasakuTrebis  keTilsindisieri SeZenis  SemTxvevebiT. sakasacio  sasamarTlom  2005 wlis  erT-erT  ganCinebaSi  (#3a/932-02)  daafiqsira  pozicia, romelic vfiqrobT, rom  sworad  warmoaCens  meuRleTa  saerTo qonebaze  sakuTrebis  warmoSobis  moments.
sakasacio  palatam  xazi  gausva  garemoebas, rom uZrav qonebaze  sakuTrebis ufleba  warmoiSoba  sajaro reestrSi  registraciis  gziT  da amis  ZiriTadi  mizania  SemZenis  interesebis  dacva.  kerZod,  meuRleTa  TanasakuTrebasTan  mimarTebiT  aRniSna: ,,... SemZenis  interesebidan  gamomdinare, meuRleTa  qorwinebis  ganmavlobaSi  erTad SeZenil  samoqalaqo  kodeqsis 1158-e muxliT  gaTvaliswinebul  uZrav qonebaze (TanasakuTrebaze)  meuRleTa  sakuTrebis ufleba  warmoiSoba  mxolod  sajaro  reestrSi  orive  maTganis  registraciis  Semdeg.  winaaRmdeg  SemTxvevaSi  mesame  pirebis  mimarT  reestris  Canawerebi  iTvleba  sworad".
aqedan  ukve  cxadi  xdeba, rom samoqalaqo  kodeqsis  185-e  muxlis  is debuleba, rom  ,,meuRleTa  mier  qorwinebis  ganmavlobaSi  SeZenili  qoneba  warmoadgens  maT  saerTo  qonebas (TanasakuTrebas)" ar unda  ganimartos  martooden  sityva-sityviTi  azriT. aseTi  qoneba saerTo  sakuTrebad  iqceva, mxolod  orive  meuRlis uflebas sajaro reestrSi registraciiT.  am konkretul  SemTxvevaSi, kasatorma  misive  nebiT  xelidan  gauSva  SesaZlebloba, sajaro  reestrSi  aRricxuliyo, rogorc  TanamesakuTre. mniSvnelovania  is faqti, rom  palatam gansazRvra  samoqalaqo  kodeqsis  158-e  da  1160-e  muxlebis  adgili  samoqalaqo  normebis  urTierTmimarTebis  meqanizmSi. kerZod,  Tu  doqtrinasa  da nawilobriv - praqtikaSi  gavrcelebuli  iyo  azri,  rom 158-e  muxli  1160-esTan  mimarTebiT  zogad  normas  warmoadgenda, palatis  azriT,  orive  SemTxvevaSi  specialur  normebTan  gvaqvs  saqme.  es unda  metyvelebdes  mowesrigebis sagnobriv  gansxvavebaze.  kerZod, ganCinebis  Tanaxmad  ,,samoqalaqo  kodeqsis  185-e muxli  iZleva  keTilsindisier  SemZenis  interesebis  dacvis  samarTlebriv  garantiebs, xolo  1160-e  muxli  awesebs  TanamesakuTre  meuRlis  interesebis  dacvis  iuridiul  meqanizms". palata  Tvlis, rom am SemTxvevaSi  keTilsindisieri  SemZenis  interesebs unda mieniWos  prioriteti, vinaidan  TanamesakuTre  meuRlem  araferi  iRona, sakuTrebis ufleba  sajaro reestrSi rom daeregistrirebina.
bunebrivia, keTilisindisieri  SemZenis  interesebis  dacvis sakiTxi  maSinac  dadgeba, roca  TanamesakuTre  meuRlisagan  malulad  moxdeba  erT-erTi  meuRlis  saxelze  mTeli sakuTrebis registracia. migvaCnia, rom  verc  es  SemTxveva  ver gaxdeba  keTilsindisieri  SemZenis  uflebis  uaryofis safuZveli.


No comments:

Post a Comment