Sunday, September 18, 2011


robizon xurcilava
samarTlis doqtori
advokati
555 25 60 20

gamartivebuli warmoebis zogadi
daxasiaTeba
yoveli pirisaTvis uzrunvelyofilia uflebis sasamarTlo wesiT dacva. saqmis ganxilvas sasamarTlo Seudgeba im piris gancxadebiT, romelic mimarTavs mas Tavisi uflebebis an kanoniT gaTvaliswinebuli interesebis dasacavad.
sasamarTlo wesiT adamianis ZiriTadi uflebebis dacva garantirebulia saerTaSoriso samarTlis sayovelTaod aRiarebuli principebiT da normebiT. sasamarTlo dacvis ufleba aris yvela danarCeni ufleba-Tavisuflebebis ganxorcielebis aucilebeli garantia, romelTa dacva saxelmwifos valdebulebaa. saqarTvelos konstituciis 42-e muxlis, agreTve adamianis uflebebisa da ZiriTadi Tavisuflebebis konvenciis me-6 muxlis, samoqalaqo da politikuri uflebebis Sesaxeb saerTaSoriso paqtis me-14 muxlis mixedviT, marTlmsajuleba unda pasuxobdes samarTlianobis moTxovnebs da uzrunvelyofdes uflebebis efeqtur aRdgenas, sasamarTlos dacva unda iyos sruli, rac gulisxmobs nebismieri piris ara mxolod SesaZleblobas mimarTos sasamarTlos, aramed, agreTve, sasamarTlos valdebulebas, miiRos samarTliani da dasabuTebuli gadawyvetileba1. uflebis sasamarTlo wesiT dacva uzrunvelyofilia aseve saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsis me-2 muxlis pirveli nawiliT, romlis Tanaxmadac saqmis ganxilvas sasamarTlo Seudgeba im piris gancxadebiT, romelic mimarTavs mas Tavisi uflebis an kanoniT gaTvaliswinebuli interesebis dasacavad.
axali samoqalaqo saproceso kodeqsis miRebamde, saqmeTa ganxilva dakavSirebuli iyo rTul procedurebTan, rac saboloo jamSi aWianurebda saqmeze gadawyvetilebis miRebas da Sesabamisad mis aRsrulebas. moqmedi samoqalaqo saproceso kodeqsi, romelic 1997 wlis 14 noembers iqna miRebuli, ufro moyvanili aris TanafardobaSi arsebul samarTlis realiebTan, rac imas gulisxmobs, rom efeqturad uzrunvelyofs saqmeTa droulad ganxilvas, saboloo jamSi ki ekonomiis principisa da mxareTa uflebebis dacvas emsaxureba.
nebismier SemTxvevaSi axali saproceso kanonmdeblobis Seqmna or miznamde, or momentamde unda daiyvanebodes, pirveli is, Tu rogor unda gavxadoT sasamarTlo damoukidebeli samoqalaqo procesis farglebSi, raTa samarTalwarmoeba xorcieldebodes SejibrebiTobisa da dispoziciurobis sawyisebze da meore, rogor gavamartivoT samoqalaqo samarTlebrivi davebis ganxilvis procedura samarTlis subieqtebis uflebebis efeqtianad dacvis mizniT2. moqmedi samoqalaqo saproceso kodeqsis miRebiT, axleburad Camoyalibda samoqalaqo warmoebis saxeebi, kerZod, sasarCelo da udavo warmoebis gverdiT adgili daimkvidra warmoebis iseTma saxem, rogoricaa gamartivebuli warmoeba.
gamartivebuli warmoeba, sasarCelo warmoebis msgavsad miznad isaxavs darRveuli uflebis aRdgenas, magram gamartivebuli warmoebis dros saqme ganixileba       martivad,  daCqarebulad,  mWidro vadebSi.
simartive uzrunvelyofilia warmoebis aRZvridan gadawyvetilebis miRebamde Sesasrulebeli viwro saproceso moqmedebebiT.
daCqarebuloba gulisxmobs gamartivebul warmoebaSi sasarCelo warmoebisaTvis damaxasiaTebeli saproceso moqmedebis ararsebobas.
mWidro vadebi uzrunvelyofilia gamartivebuli warmoebis wesiT saqmeTa SemWidrovebul vadebSi ganxilviT.
gancxadebis miRebasa da saqmis ganxilvaze uaris Tqma sasamarTlos SeuZlia mxolod saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsiT dadgenili safuZvlebiTa da wesiT.
Tu ra kategoriis saqmeebi unda iqnes ganxiluli gamartivebuli warmoebis da ara gamartivebuli wesiT, gaTvaliswinebulia samoqalaqo saproceso kanonmdeblobiT da mosamarTlis Sexedulebaze ar aris damokidebuli. mosamarTles warmoebis saxis arCevis dros gaaCnia ara uflebamosileba, aramed valdebuleba, romelic mxaris moTxovnis safuZvelze saproceso kodeqsidan gamomdinareobs.
gamartivebuli warmoeba gaTvaliswinebulia saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsis mexuTe kariT, romlis Tanaxmadac gamartivebuli warmoebiT ganixileba Semdegi saqmeebi:  Tamasuqisa da Cekis; davalianebis gadaxdevinebis; lizingis sagnis gamcemis mflobelobaSi lizingis sagnis  dabrunebis; aqciaTa savaldebulo miyidvis Sesaxeb aRZruli moTxovnebi.
saqarTvelosagan gansxvavebiT germaniaSi gamartivebuli warmoebis wesiT ganixileba mxolod  Tamasuqisa da Cekis Taobaze da davalianebis gadaxdevinebis Sesaxeb aRZruli moTxovnebi.
germaniaSi samoqalaqo saproceso kodeqsi ar iTvaliswinebs lizingis sagnis gamcemis mflobelobaSi lizingis sagnis dabrunebis da aqciaTa savaldebulo miyidvis Taobaze aRZruli saqmeebis gamartivebuli warmoebis wesiT ganxilvas.
ruseTis federaciaSi gamartivebuli warmoebiT sasamarTlo brZaneba gaicema, Tu (ruseTis samoqalaqo saproceso kodeqsis 122-e muxli) moTxovna efuZneba notariulad damowmebul garigebas; werilobiT formaSi Sesrulebul garigebas; notariusis mier Sesrulebul Tamasuqis (fasiani qaRaldis) gadauxdelobas, uaqceptobiT da aqceptis dauTariReblobiT gamowveul protests; gancxadebulia arasrulwlovan bavSvebze alimentis gadaxdis moTxovna, romelic ar ukavSirdeba mamobis dadgenas, mamobis Secilebis an sxva dainteresebuli pirebis mowvevis aucileblobas; moqalaqeebisagan sagadasaxados, mosakrebelis da sxva savaldebulo gadasaxadebSi arsebuli danaklisis gadaxdevinebas; mosamsaxureze daricxuli, magram gaucemeli xelfasis gadaxdevinebas; Sinagan saqmeTa organoebis mier mopasuxis an movalis, an movalisagan sasamarTlos gadawyvetilebiT gadacemuli bavSvis daZebnasTan dakavSirebuli xarjebis gadaxdevinebas.
ukrainaSi gamartivebuli warmoebiT gaicema sasamarTlo brZaneba Tu (ukrainis samoqalaqo saproceso kodeqsis 96-e muxli): gancxadebuli moTxovna, Sesrulebuli werilobiTi formiT efuZneba marTlzomierebas; gancxadebulia mosamsaxureze daricxuli, magram gaucemeli xelfasis gadaxdevinebis moTxovna; gancxadebulia moTxovna mopasuxis, mevalis, bavSvis an mevalis satransporto saSualebebis daZebnis xarjebis kompensaciis Sesaxeb;
garda aRniSnuli CamonaTvalisa,ukrainaSi sasamarTlo brZaneba SesaZlebelia gaices sxva kanoniT gaTvaliswinebul SemTxvevebSic.
yazaxeTSi gamartivebuli warmoebiT sasamarTlo brZaneba gaicema Tu (yazaxeTis samoqalaqo saproceso kodeqsis 140-e muxli): moTxovna efuZneba notariulad damowmebul garigebas; werilobiT garigebas da aRiarebulia mopasuxis mier;  notariusis mier Sesrulebul Tamasuqis (fasiani qaRaldis) gadauxdelobiT, uaqceptobiT da aqceptis dauTariReblobiT gamowveul protests; gancxadebulia arasrulwlovan bavSvebze alimentis gadaxdis moTxovna, romelic ar ukavSirdeba mamobis dadgenas an mesame pirebis mowvevis aucileblobas; gancxadebulia moqalaqeebisagan da iuridiuli pirebisagan sagadasaxados da sxva savaldebulo gadasaxadebSi arsebuli danaklisis gadaxdevinebis moTxovna; gancxadebulia mosamsaxureze daricxuli, magram gaucemeli xelfasisa da sxva gadasaxadis gadaxdevinebis moTxovna; Sinagan saqmeTa organoebisa da finansuri policiis mier mopasuxis an mevalis daZebnasTan  dakavSirebuli xarjebis gadaxdevinebis moTxovna;  Tu yazaxeTis respublikis sakanonmdeblo aqtebis Sesabamisad gancxadebulia moTxovna lizingis sagnis uvado gamoTxovis Sesaxeb; Tu lombardis mier movaleze an damgiravebelze gancxadebulia moTxovna giraos sagnis gadaxdevinebis Sesaxeb.
yirgizeTSi gamartivebuli warmoebiT sasamarTlo brZaneba gaicema Tu (yirgizeTis samoqalaqo saproceso kodeqsis 247-e muxli): moTxovna efuZneba notariulad damowmebul garigebas; werilobiT formaSi Sesrulebul garigebas; notariusis mier Sesrulebul Tamasuqis (fasiani qaRaldis) gadauxdelobiT, uaqceptobiT da aqceptis dauTariReblobiT gamowveul protestze; gancxadebulia arasrulwlovan bavSvebze alimentis gadaxdis moTxovna, romelic ar ukavSirdeba mamobis dadgenas, mamobis (dedobis) Secilebas an sxva dainteresebuli pirebis mowvevis aucileblobas;  gancxadebulia moqalaqeebisagan sagadasaxados, mosakrebelis da sxva savaldebulo gadasaxadebSi arsebuli danaklisis gadaxdevinebis moTxovna; gancxadebulia mosamsaxureze daricxuli, magram gaucemeli xelfasis gadaxdevinebis moTxovna;  Sinagan saqmeTa organoebis an sagadasaxado policiis mier mopasuxis an movalis an movalis qonebis, aseve movalisagan sasamarTlos gadawyvetilebiT gadacemuli bavSvis daZebnasTan dakavSirebuli xarjebis gadaxdevinebis gancxadebuli moTxovna.
gamartivebuli warmoebis wesiT gansaxilvel saqmeTa CamonaTvali qonebriv xasiaTs atareben3, saqarTvelos moqmedi samoqalaqo saproceso kanonmdeblobiT CamonaTvali amomwuravia da misi ganvrcoba dauSvebelia, mosamarTlis SexedulebiT, mxareTa moTxovniT, saqmis simartiviT. Tumca migvaCnia, rom aRniSnuli CamonaTvali ar aris srulyofili da misi Sevseba sakononmdeblo doneze unda moxdes. garkveuli saqmeebi, romlebic Tavisi xasiaTiT gamartivebuli warmoebis msgavsad simartiviT da ZiriTadad dokumentaluri warmoebiT xasiaTdebian, SesaZlebelia ganxiluli iqnes gamartivebuli warmoebis wesiT. samoqalaqo saproceso forma saWiroebs, rom moyvanili iqnes dResdReobiT arsebuli samarTlis realiebTan logikur SesabamisobaSi4. amdenad, sazRvargareTis qveynebis gamocdilebaze dayrdnobiT  vfiqrobT, rom Sesabamisi damateba unda ganxorcieldes samoqalaqo saproceso kodeqsSi, aseTad SeiZleba miviCnioT ukanaono mflobelobidan nivTis gamoTxova (vindikaciuri sarCeli) da alimentis saxiT Tanxis gadaxdevineba.
mocemul statiaSi yuradRebas gavamaxvilebT mxolod vindikaciur sarCelze.
vindikaciuri sarCelis dros mosarCele mxare iTxovs mopasuxisagan kuTvnili qonebis dabrunebas da mtkicebulebad waradgens qonebis sakuTrebis damadasturebel dokuments. uZrav nivTebTan dakavSirebiT aseT utyuar mtkicebulebas (dokuments) warmoadgens sajaro reestris amonaweri. swored am utyuari mtkicebulebis arsebobis SemTxvevaSi mosarCeles unda gaaCndes uflebamosileba darRveuli uflebis aRdgena da ukanono mflobelobidan nivTis gamoTxova moiTxovos gamartivebuli warmoebis wesiT, xolo sasamarTlos valdebuleba, mxaris moTxovnis safuZvelze vindikaciur sarCelTan dakavSirebiT saqme ganixilos gamartivebuli warmoebis wesiT.
vindikaciuri sarCelis arsi sakuTrebis absoluturi bunebidan momdinareobs. mesakuTres ssk-s 158-e muxlis me-2 nawilisa da  170-e muxlis me-3 nawilis Sesabamisad, ufleba aqvs ar flobdes an ar sargeblobdes kuTvnili nivTiT. amdenad, mesakuTres aqvs sakuTari nivTis Tavisufali flobisa da sargeblobis ufleba, Tuki ar arsebobs sargeblobis aucilebeli socialuri interesi. es ki gulisxmobs mesakuTris Tavisuflebas, nebismier dros daeuflos kuTvnil nivTs an isargeblos am nivTiT, maT Soris, moiTxovos ukanono mflobelobidan nivTis gamoTxova. aRniSnul urTierTobas awesrigebs ssk-is 172-e muxlis pirveli nawili, romelic normis aRwerilobiTi nawilis Semadgenel sam elements Seicavs: mosarCele unda iyos nivTis mesakuTre;  mopasuxe unda iyos nivTis mflobeli; mopasuxes ar unda hqondes am nivTis flobis ufleba (normis aRwerilobiTi nawilis e.w. negatiuri, uaryofiTi Semadgeneli elementi).
mxolod mas Semdeg, rodesac mosamarTle am samive winapirobis (normis aRwerilobiTi nawilis Semadgeneli elementebis) arsebobas daadgens, SeuZlia ganawesos samarTlebrivi Sedegi: mosarCelis sasargeblod mopasuxisaTvis ukanono mflobelobidan nivTis gamoTxovis dakisreba5.
romis samarTlis mixedviT, savindikacio sarCeli SeiZleba wardgenili yofiliyo im SemTxvevaSi, rodesac piri daamtkicebda, rom igi iyo sxvis mflobelobaSi arsebuli nivTis mesakuTre da, aqedan gamomdinare, moiTxovda mis ukan dabrunebas, amasTanave, vinaidan nivTi mosargeblis iyo, mas ekisreboda mtkicebis tvirTi (onus probandi), xolo mopasuxe Tavisufldeboda mtkicebisagan, radgan mis sasargeblod metyvelebda TviT nivTis flobis faqti6.
ukanono mflobelobidan nivTis gamoTxovis da xelSeSlis aRkveTis moTxovnasTan dakavSirebiT sainteresoa saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis 172-e muxlSi 2006 wlis 8 dekembers ganxorcielebuli cvlileba, romlis Tanaxmadac, “Tu xdeba uZrav nivTze sakuTrebis xelyofa an sxvagvari xelSeSla, maSin mesakuTres SeuZlia xelis SemSlels mosTxovos am moqmedebis aRkveTa. Tu amgvari xelSeSla kvlav gagrZeldeba, maSin mesakuTres SeuZlia moiTxovos moqmedebis aRkveTa sasamarTlo gadawyvetilebis gareSe, Sesabamisi samarTaldamcavi organosagan, kanoniT dadgenili sakuTrebis damadasturebeli dokumentis wardgenis gziT, garda savaraudo xelmyofis mier uZrav nivTze sakuTrebis, marTlzomieri mflobelobis an/da sargeblobis damadasturebeli werilobiTi dokumentis wardgenis SemTxvevisa”.
aRniSnuli cvlileba, gamartivebuli  warmoebis msgavsad, miznad isaxavs sakiTxis swrafad da efeqturad gadawyvetas sasamarTlo gadawyvetilebis gareSe, im SemTxvevaSi Tu savaraudo xelmyofs ar gaaCnia raime werilobiTi dokumenti marTlzomier mflobelobasTan an sargeblobasTan dakavSirebiT, winaaRmdeg SemTxvevaSi mesakuTrem darRveuli uflebis aRdgena sasamarTlos wesiT unda moiTxovos.
migvaCnia, rom vindikaciuri sarCelis saerTo sasarCelo warmoebis wesiT ganxilva, aWianurebs saqmeze gadawyvetilebis miRebas, maSin roca, aRniSnul saqmeze SesaZlebelia gamartivebuli warmoebiT 10 dRis vadaSi gadawyvetilebis miReba. im SemTxvevaSi Tu vindikaciur sarCelTan erTad ganixileba sxva saxis moTxovnebi, mag. xelSekrulebis dadebulad an baTilad cnoba da a.S. ganxiluli unda iqnes saerTo wesebis dacviT (sasarCelo warmoeba).
zemoaRniSnulidan gamomdinare, migvaCnia, rom gamartivebul warmoebas unda daematos damoukidebeli Tavi, romelic moawesrigebs ukanono mflobelobidan nivTis gamoTxovis Sesaxeb moTxovnis ganxilvis samarTlebriv safuZvlebs. amasTan aRsaniSnavia, rom Tu gamartivebuli warmoebis dros miRebuli saproceso dokumenti gaprotestebuli iqneba mopasuxe mxaris mier, gamartivebuli warmoeba unda gadaizardos sasarCelo warmoebaSi da moTxovna ganxiluli unda iqnes saerTo wesebis dacviT.
ismis kiTxva, Tu ra samarTlebrivi statusi unda hqondes mxareebs, Cveni azriT ukanono mflobelobidan nivTis gamoTxovis Sesaxeb aRZrul saqmeebSi mxareebs unda ewodos ganmcxadebeli da mopasuxe, romelTa Soris uflebis Sesaxeb dava sasamarTlom brZanebis gamocemiT unda gadawyvitos.
miuxedavad imisa, rom samoqalaqo saproceso kanonmdeblobiT pirdapir aris gaTvaliswinebuli gamartivebuli warmoebiT gansaxilvel saqmeTa kategoriebi, mxolod aRniSnuli ar aris sakmarisi, rom mosamarTlem saqmeebi ganixilos gamartivebuli warmoebis wesiT, radgan mocemuli saqmeebi savsebiT SesaZlebelia aseve ganxiluli iqnes sasarCelo warmoebiT. swored sarCelis (gancxadebis) wardgenis dros unda gadawyvitos mosarCelem (ganmcxadebelma), Tu ra wesiT aris misTvis xelsayreli darRveuli uflebis aRdgena, gamartivebuli Tu sasarCelo warmoebis wesiT.
saqmis gamartivebuli warmoebis wesiT ganxilvisaTvis aucilebelia Sesabamisi moTxovna iyos sarCelSi (gancxadebaSi) miTiTebuli, amdenad, materialur-samarTlebrivi da procesualur-samarTlebrivi dispoziciurobidan gamomdinare mxolod da mxolod imisi uflebaa airCios darRveuli uflebis aRdgenis forma /sasarCelo an gamartivebuli warmoeba/, vinc mimarTavs sasamarTlos. sasamarTlo ar aris uflebamosili gaarkvios mowinaaRmdege mxaris pozicia warmoebis romeli saxiT unda iqnes ganxiluli saqme. M
miuxedavad amisa, piri, romlis winaaRmdegac aris wardgenili moTxovna, gamartivebul warmoebaSi ar aris SezRuduli, ar ilaxeba misi uflebebi da SesaZlebloba aqvs daicvas sakuTari interesebi Sesageblis (saCivris)  wardgeniT. amdenad, dispoziciurobis da SejibrebiTobis principi mTlianad moqmedebs gamartivebuli warmoebis dros da icavs orive mxaris interesebs. samoqalaqo ufleba-movaleobebi realizdeba procesualuri moqmedebaTa gziT, amitom ganuyofel kavSirSi arian subieqtebis moqmedebasTan7, romlebsac procesuluri normebis gamoyenebiT SeuZliaT moaxdinon TavianTi uflebebis realizacia.
gamartivebul warmoebasTan dakavSirebiT dispoziciurobis principis Sesaxeb unda visaubroT orgvarad:8 
pirveli, sasamarTlosadmi saqmis gamartivebulad ganxilvis moTxovniT mimarTva dispoziciurobis gamovlenaa materialuri gagebiT. es gamoixateba dainteresebuli piris mier Tavisi uflebis sasamarTlo wesiT dacvis formis arCevaSi, misTvis upiratesobis miniWebaSi sxva formebTan SedarebiT.
meore, sarCeliT /gancxadebiT/ mimarTva saqmis gamartivebulad ganxilvis Sesaxeb, dispoziciurobis gamovlenaa formalur-procesualuri gagebiT /uflebis dacvis saproceso saSualebis gankargva, uflebis dacvis saSualebebis arCeva/. es gamoixateba sasarCelo an gamartivebuli warmoebis, rogorc saerTo iurisdiqciis sasamarTloSi davis gadawyvetis gzebis arCevaSi. warmoebis arCevas SeiZleba vuwodoT dispoziciurobis gamovlena formalur-procesualuri gagebiT imitom, rom aseTi arCeva gansazRvravs  procesualuri dacvis ama Tu im saSualebebiT Semdgom sargeblobas, rac gansxvavdebian sasarCelo da gamartivebul warmoebaSi9.
gamartivebuli warmoebis dros aSkara aris materialur-samarTlebrivi moTxovnebis udavoba, rac imas niSnavs, rom mosarCelis /ganmcxadeblis/ moTxovnebi dasabuTebulia saTanado mtkicebulebebiT, dokumentebiT, kerZod, Tamasuqisa da Cekis Taobaze aRZrul sarCelebze saTanado mtkicebulebas warmoadgens mxolod dokumentebi (werilobiTi mtkicebulebebi) da mxareTa axsna-ganmartebebi, mxolod mxareTa axsna-ganmartebebi dokumentebis (werilobiTi mtkicebulebebis) gareSe ar aris sakmarisi Tamasuqisa da Cekis Taobaze aRZruli sarCelebis gamartivebuli warmoebiT ganxilvisaTvis. davalianebis gadaxdevinebis Sesaxeb saqmis ganxilvis gamartivebuli wesis dros  mtkicebulebas warmoadgens damowmebuli saxiT arsebuli dokumentebi, saidanac utyuarad dasturdeba moTxovnis safuZvlianoba. saTanado wesiT damowmebis gareSe warmodgenili dokumenti fuladi davalianebis gadaxdevinebis dros mtkicebulebas ar warmoadgens. lizingis sagnis gamcemis mflobelobaSi lizingis sagnis dabrunebis Taobaze saqmis ganxilvis gamartivebuli wesis dros mtkicebulebas warmoadgens lizingis xelSekruleba, xolo aqciaTa savaldebulo miyidvis Sesaxeb saqmis gamartivebuli wesiT ganxilvis dros mtkicebulebas warmoadgens dokumentebi, romlebiTac dasturdeba saaqcio sazogadoebis xmis uflebis mqone aqciaTa aranakleb 95%-is sakuTreba.
inglisisa12 da germaniis saproceso samarTlis msgavsad, saqarTvelos moqmedi samoqalaqo saproceso kodeqsiT gamartivebuli warmoeba sasarCelo da udavo warmoebisagan gansxvavebiT ZiriTadad dokumentaluri warmoebaa, swored dokumentebiT SeuZlia daamtkicos pirma sarCelis /gancxadebis/ safuZvlianoba da aradokumentaluri mtkicebulebis gamoyeneba gamartivebul warmoebaSi SeuZlebelia. swored amitom uwodeben iuridiul literaturaSi gamartivebul warmoebas “dokumentalur warmoebas”11, rac gamartivebuli warmoebis arsidan gamomdinare savsebiT samarTliania. garda imisa, rom inglisis saproceso kanoni werilobiTi mtkicebulebebze dayrdnobiT iTvaliswinebs saqmis ganxilvas zepiri mosmenis gareSe, germaniisa da saqarTvelos samoqalaqo saproceso samarTlisagan gansxvavebiT imavdroulad mosamarTles aZlevs uflebamosilebas daadginos saqmis zepiri ganxilva da mxareebisaTvis axsna-ganmartebebis CamorTmeva. saqarTveloSi gamartivebuli warmoebis dros saqmis ganxilvis formis arCeva mosamarTlis Sexedulebaze ar aris damokidebuli da saproceso kanoniT pirdapir aris gaTvaliswinebuli.
saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi iTvaliswinebs warmoebis ramdenime  saxes, romlebic erTmaneTisagan arsebiTad gansxvavdebian.
sasarCelo warmoebis msgavsad gamartivebuli warmoebisas xdeba uflebis sasamarTlo wesiT dacva12, darRveuli uflebebisa da interesebis aRdgena, ra drosac saqmeSi monawileobs sul mcire ori mxare.
udavo warmoeba, gamartivebuli warmoebisagan  ZiriTadad gansxvavdeba imiT, rom udavo warmoebis dros ar arsebobs dava uflebis Taobaze13, ar gvyavs urTierTdapirispirebuli mxareebi da Sesabamisad ar arsebobs mxareTa Soris dava darRveuli uflebis aRdgenis Sesaxeb. udavo warmoebisas ganixileba moqalaqeTa da organizaciaTa gancxadebebi im faqtebis dadgenis Sesaxeb, romlebsac iuridiuli mniSvneloba aqvT, aseve im garemoebebis dadgenis Sesaxeb, romlebzec damokidebulia dainteresebuli piris qonebrivi da piradi araqonebrivi uflebebis warmoSoba, Secvla an Sewyveta, an udavo uflebis dadastureba14.
Tu saqmis udavo warmoebis dros aRiZvreba dava, sasamarTlos gamoaqvs ganCineba gancxadebis ganuxilvelad datovebis Sesaxeb, romelSic miTiTebuli unda iyos, rom dainteresebul pirebs SeuZliaT aRZran sarCeli saerTo wesebis dacviT, rac imas niSnavs, rom sarCelis aRZvris SemTxvevaSi sasamarTlo amowmebs misi miRebis yvela pirobas15.
udavo warmoebis mizans warmoadgens uflebis dadgena, xolo sasarCelosas darRveuli uflebis aRdgena16. migvaCnia, rom erTaderTi kriteriumi, riTac SeiZleba gamartivebuli warmoeba ganvasxvavoT udavo warmoebisagan aris udavooba.
samoqalaqo procesSi gamartivebuli warmoebis SemoReba, didi monapovaria saproceso kanonmdeblobisaTvis, igi sazRvargareTis qveynebis msgavsad efuZneba saqmeTa drouli ganxilvis, procesis ekonimiis princips da aRniSnulis safuZvelze ekonomiurad iyenebs saproceso saSualebebs17. Tavis mxriv gamartivebuli warmoeba, ZiriTadad dokumenturi warmoebiT gamoirCeva da sasarCelo warmoebisagan gansxvavebiT am kategoriis saqmeebis swrafad ganxilva ufro uprianic aris, rac saboloo jamSi gantvirTavs kidec sasamarTloebs saqmeebisagan. amis naTeli dadastureba gaxlavT ara marto sazRvargareTis qveynebis gamocdileba (germania, safrangeTi, ukraina da a. S.) aramed aseve gamartivebuli warmoebis wesiT gansaxilvel saqmeTa moZraobis dinamika saqarTvelos saerTo sasamarTloebSi. kerZod, gamartivebuli warmoebis wesiT pirveli instanciis sasamarTloebSi 2001 wels gansaxilvelad wardgenili iqna 4754 saqme, 2002 wels 3768 saqme, 2003 wels 2386 saqme, 2004 wels 1912 saqme, 2005 wels 1531 saqme, 2006 wels 1517 saqme, 2007 wels 1436 saqme, xolo 2008 wels 1089 saqme18.
gamartivebuli warmoeba Tavis mxriv ubiZgebs mxareebs, maT Soris arsebul materialur samarTalurTierTobebs meti pasuxismgeblobiT moekidon, radgan gamartivebuli warmoebiT gaxdes SesaZlebeli maTi darRveuli uflebebis drouli aRdgena.
marTalia, sasarCelo warmoeba gamartivebuli warmoebis msgavsad miznad isaxavs materialuri samarTaurTierTobisas darRveuli uflebis aRdgenas, magram igi gamartivebuli warmoebisagan gansxvavebiT SedarebiT rTuli procedurebiT xasiaTdeba, kerZod, saqmis mTavar sxdomaze gansaxilvelad momzadebis mizniT mopasuxisaTvis sarCelisa da TandarTuli masalebis aslebis gadagzavna, misTvis Sesageblis an Segebebuli sarCelis warmodgenisaTvis vadis gansazRvra, saWiroebis SemTxvevaSi mosamzadebeli sxdomis daniSvna da a.S. rasac ver vityviT gamartivebul warmoebaze, romlis mizans uflebebis realuri dacvis daCqareba da saproceso ekonomia warmoadgens.
gamartivebuli warmoebis gverdiT saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi iTvaliswinebs garkveul SemTxvevebSi saqmis gamartivebulad ganxilvas, rac ar unda iqnes gaigivebuli gamartivebul warmoebasTan, kerZod: saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsis 205-e muxlis pirveli nawilis Tanaxmad, Tu warmodgenili werilobiTi masalebi mosamarTles aZlevs varaudis safuZvels, rom SeiZleba mxareebma saqme morigebiT daamTavron, mopasuxem cnos sarCeli an mosarCelem uari Tqvas sarCelze, agreTve Tu mosamarTlis azriT, sasamarTlo ganxilvisaTvis saqmis saTanadod momzadebis interesebi amas moiTxovs, mosamarTle uflebamosilia mxareTa werilobiTi masalebis miRebidan 5 dRis ganmavlobaSi, daniSnos mosamzadebeli sxdoma, ris Sesaxebac ganCinebis miRebidan 3 dRis vadaSi ecnobeba mxareebs.
saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsis 208-e muxlis pirveli nawilis Tanaxmad, Tu mosamzadebel sxdomaze mosarCele uars ityvis sarCelze an mxareebi morigdebian, mosamarTle gamoitans ganCinebas saqmis warmoebis Sewyvetis Sesaxeb, xolo amave muxlis mesame nawilis Tanaxmad, Tu mosamzadebel sxdomaze mopasuxe cnobs sarCels, mosamarTle gamoitans gadawyvetilebas sarCelis dakmayofilebis Sesaxeb. am SemTxvevaSi sasamarTlo gamartivebulad iRebs gadawyvetilebas saqmis Sewyvetis an sarCelis dakmayofilebis Sesaxeb da ar aris saWiro damatebiTi saproceso  moqmedebebis Catareba, kerZod, mTavari sxdomis daniSvna, mTavar sxdomaze mxareTa axsna-ganmartebebis mosmena da a.S.
samoqalaqo procesis gamartivebisaTvis metad mniSvnelovania aseve saqmeTa ganxilva zepiri mosmenis gareSe, rac garkveulwilad simartiviT gamoirCeva da saerTo jamSi miznad isaxavs procesis gamartivebas, Tumca arsebiTad gansxvavdeba igi gamartivebuli warmoebisagan, kerZod,  zepiri mosmenis gareSe saqmis ganxilvisaTvis raionul /saqalaqo/ sasamarTloSi aucilebelia rogorc erTi, ise meore mxaris moTxovna, rasac ver vityviT gamartivebul warmoebaze da a.S.
samoqalaqo saqmeTa ganxilvis gamartivebas emsaxureba aseve samoqalaqo saproceso kodeqsiT gaTvaliswinebuli iseTi instituti, rogoricaa dauswrebeli gadawyvetileba, ra drosac gadawyvetilebis miReba simartiviT gamoirCeva. iseve rogorc  Cveulebrivi gadawyvetileba, dauswrebeli gadawyvetileba warmoadgens saproceso aqts, romliTac xdeba davis arsebiTad gadawyveta. amasTan, dauswrebeli gadawyvetileba es aris mxaris aryofnisas dauswrebeli warmoebis wesiT saqmis ganxilvisa da gadawyvetis Sedegi19.
SedarebiT martivad ganixileba aseve magistrat mosamarTleTa gansjadi samoqalaqo saqmeebi. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsis me-14 muxlis Tanaxmad, magistrati mosamarTleebi pirveli instanciiT ganixilaven Semdeg saqmeebs: qonebriv davebs, Tu sarCelis fasi ar aRemateba 2000 lars; udavo da gamartivebuli warmoebis saqmeebs, garda Svilad ayvanis, agreTve gamartivebuli wesiT gadaxdis da qonebis upatronod cnobis saqmeebisa, Tu moTxovnis an qonebis Rirebuleba aRemateba 2000 lars; saojaxo-samarTlebrivi urTierTobidan gamomdinare davebs, garda Svilad ayvanis, mSoblis uflebis CamorTmevis, mamobis dadgenis da ganqorwinebis saqmeebisa, Tu meuRleebs Soris arsebobs dava bavSvis mikuTvnebis Taobaze.
magistrat mosamarTleTa gansjadi samoqalaqo saqmeebi ganixileba daCqarebuli wesiT, kerZod, saqmis arsebiTi ganxilva iwyeba mosamarTlis mier saqmeze moxsenebiT, rac unda Seexebodes sadavo faqtobriv garemoebebs. saqmis moxsenebis Semdeg mosamarTles ufleba aqvs mxareebs dausvas SekiTxvebi, romlebic xels Seuwyobs saqmisaTvis mniSvnelovan faqtobriv garemoebaTa dadgenas da am garemoebebis damadasturebeli mtkicebulebebis gamokvlevas. sasamarTlos nebarTviT TiToeul mxares SeuZlia SekiTxva dausvas mowinaaRmdege mxares da mis warmomadgenels sadavo faqtobriv garemoebebTan dakavSirebiT. mtkicebulebaTa gamoqveyneba ar aris savaldebulo. saqmis ganxilva mTavrdeba mxareTa paeqrobiT da replikiT.
saqmis gamartivebulad ganxilvas iTvaliswinebs ara marto samoqalaqo, aramed administraciuli da sisxlis samarTlis saproceso kodeqsebic.
saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsis 27-e muxlis Tanaxmad, sasamarTlo uflebamosilia mxareTa werilobiTi moTxovnis safuZvelze administraciuli saqme ganixilos da gadawyvitos mxareTa dauswreblad (gamartivebuli samarTalwarmoeba). rac Seexeba daCqarebul administraciul samarTalwarmoebas, administraiuli saproceso kodeqsis 28-e muxlis Tanaxmad, sasamarTlos im SemTxvevaSi SeuZlia miiRos gadawyvetileba saqmis daCqarebuli wesiT ganxilvis Sesaxeb (daCqarebuli administraciuli samarTalwarmoeba), Tu arsebobs mxaris moTxovna. daCqarebuli samarTalwarmoebis dros, sasamarTlo SedarebiT swrafad ixilavs administraciul saqmes. daCqarebuli wesiT saqmis ganxilvis dros sasamarTlo uflebamosilia: Seamoklos mopasuxis mier Tavisi pasuxis (Sesageblis) an Segebebuli sarCelis wardgenis vada; mesame pirs ar ganusazRvros vada sarCelze sakuTari mosazrebis wardgenisaTvis; ar daadginos mxareebis mier eqspertis daniSvnasTan dakavSirebiT sakuTari mosazrebis wardgenis vada; Seumoklos mxareebs eqspertis daskvnasTan dakavSirebiT sakuTari mosazrebis wardgenis vada.
rac Seexeba saqarTvelos sisxlis saproceso samarTals, aq procesis gamartivebis niSnebi ikveTeba 473-e muxlSi, sadac mosamarTles SeuZlia Sekvecos an gaauqmos sasamartlo gamoZieba, e.i. ar Caataros sasamarTlo gamoZieba sruli moculobiT, Tu gansasjelma sasamarTlos winaSe Tavi damnaSaved cno da es aRiareba iyo nebayoflobiTi, ar gamouwvevia mxareTa dava da sasamarTlos eWvi. sasamarTlo procesi gamartivebulad mimdinareobs aseve Tu sasamarTlos mier saqmis arsebiTi ganxilvis gareSe ganaCenis gamotanis safuZvelia saproceso SeTanxmeba.
zogadad SeiZleba iTqvas, rom rac ufro gamartivdeba saproceso kanonmdebloba, miT ufro efeqturad moxdeba darRveuli uflebis aRdgena da marTlmsajulebis swrafad ganxorcieleba.
rogorc zemoT iqna aRniSnuli, sasarCelo warmoebisagan gansxvavebiT gamartivebuli warmoebis dros saqmis ganxilva daCqarebulad mimdinareobs. aRniSnuli ganpirobebulia imiT, rom gamartivebuli warmoebiT gansaxilveli saqmeebi Tavis mxriv simartiviT xasiaTdebian. gamartivebuli warmoebis dros gadawyvetileba miiReba SemWedroebul vadebSi, ar xdeba saqmis momzadeba mTavar sxdomaze gansaxilvelad, am mizniT mopasuxisaTvis sarCelisa (gancxadebis) da TandarTuli masalebis aslebis gadagzavna da Sesageblis an Segebebuli sarCelis warmosadgenad vadis micema da a.S. saproceso vada es aris dro, romlis ganmavlobaSic unda iqnes Sesrulebuli moqmedeba. vadebis mniSvneloba samoqalaqo procesSi uSualod ukavSirdeba samoqalaqo saqmeTa sasamarTlo warmoebis (samarTalwarmoebis) miznebsa da amocanebs. samoqalaqo samarTalwarmoebis mizania ara marto im pirTa uflebebis dacva, romlebic mimarTaven sasamarTlos sarCeliT (gancxadebiT), aramed am uflebebis droulad da gonivrul vadebSi dacva20.
sasarCelo warmoebis dros saqmis ganxilva gamartivebuli warmoebisagan gansxvavebiT ufro did vadebTan aris dakavSirebuli, kerZod, saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsis 59-e muxlis me-3 nawilis Tanaxmad, samoqalaqo saqmeebs sasamarTloebi ganixilaven gancxadebis miRebidan araugvianes 2 Tvisa, xolo gansakuTrebiT rTuli kategoriis saqmeebze, ganmxilveli sasamarTlos gadawyvetilebiT es vada SeiZleba gagrZeldes ara ugvianes 5 Tvisa, garda alimentis gadaxdevinebis, dasaxiCrebiT an janmrTelobis sxva dazianebiT, agreTve marCenalis sikvdiliT gamowveuli zianis anazRaurebis, SromiTi urTierTobidan da “sacxovrebeli sadgomiT sargeblobisas warmoSobili urTierTobebis Sesaxeb” saqarTvelos kanonidan gamomdinare moTxovnis Sesaxeb saqmeebisa, romlebic ganxiluli unda iqnes ara ugvianes 01 Tvisa.
aRniSnul muxlSi, romelic saqmis ganxilvis vadebs aregulirebs, arsad ar aris msjeloba gamartivebuli warmoebiT gansaxilvel saqmeebTan dakavSirebiT, amdenad gamartivebuli warmoebis arsidan gamomdinare, aRniSnuli kategoriis saqmeebi SemWidrovebul vadebSi ganixileba da saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsis 59-e muxlis gamoyeneba dauSvebelia.
gamartivebul warmoebaSi mxareebs warmoadgenen is pirebi (subieqti), romelTa Soris samarTalurTierTobisas warmoSobil davas uflebis Sesaxeb gadawyvitavs sasamarTlo. e.i. gamartivebul warmoebaSi gvaqvs dava uflebis  Sesaxeb. sworad miuTiTebs g.a. Ceremini, rom uflebis Sesaxeb dava sxva araferia, Tu ara uTanxmoeba, uflebebisa da movaleobebis arsebobasTan dakavSirebiT an samarTalurTierTobis an misi Sinaarsis arsebobis /ararsebobis/ gamo mxareTa Soris SexedulebaTa araTanxvedris garegnuli gamovlineba da am araTanxvedriT gamowveuli maTi urTierTsawinaaRmdego moqmedeba21.
gurviCis azriT, uflebis Sesaxeb dava ganekuTvneba mxolod samoqalaqo saproceso samarTlis instituts. misi ganmartebiT, davis arseboba, kerZod gadawyvitos idaos an ar idaos, mxolod saproceso samarTlis sferos warmoadgens22.
uflebis Sesaxeb davas a. koJuxari ganmartavs, rogorc uflebebTan da valdebulebebis SesrulebasTan dakavSirebiT warmoSobil mxareTa gansxvavebul, urTierTsawinaaRmdego Sexedulebebsa da moqmedebebs23.
iarkovis redaqciiT gamocemul ruseTis federaciis samoqalaqo procesis saxelmZRvaneloSi xazgasmulia, rom brZanebiT warmoebaSi ar aris dava uflebis Sesaxeb da modave mxareebi. aq SenarCunebulia materialur samarTlebrivi urTierTobis struqtura da misi monawileebic iwodebian kreditorad da movaled24. materialur samarTlebriv instituts miakuTvnebs uflebis Sesaxeb davas zaicevic25.
rogorc aRniSnulidan Cans, iuristTa nawili uflebis Sesaxeb davas miakuTvnebs materialur samarTlebriv, xolo nawilis procesualur samarTlebriv instituts.
Cveni azriT, davas aregulirebs materialur samarTlebrivi norma, magram mxarem, romlis uflebac iqna darRveuli, SesaZlebelia, saerTod ar moiTxovos darRveuli uflebis aRdgena. uflebis aRdgenis moTxovnis SemTxvevaSi warmoiSveba dava mxareebs Soris, romelic procesualuri normebiT regulirdeba, amdenad, Cveni azriT, dava uflebis Sesaxeb ganekuTvneba mxolod procesualur samarTlebriv instituts.
samoqalaqo samarTlebrivi urTierTobisaTvis aucilebelia ara marto subieqtebis arseboba, vis Sorisac myardeba es urTierToba, aramed saTanado obieqtic, risTvisac myardeba es urTierToba. obieqti, saerTod, filosofiuri kategoriaa da gulisxmobs sagans, romelzedac mimarTulia subieqtis moqmedeba26.
saqarTvelos moqmedi samoqalaqo saproceso kodeqsi pirveli instanciis sasamarTlos dadgenilebebs yofs gadawyvetilebebad da ganCinebebad. gadawyvetilebis formiT pirveli instanciis sasamarTlos gamoaqvs dadgenileba im SemTxvevaSi, roca saqme arsebiTad wydeba, xolo saqme roca arsebiTad ar wydeba, miiReba ganCinebis formiT.
moqmedi saproceso kodeqsiT sasarCelo da udavo warmoebasTan erTad gaTvaliswinebuli warmoebis kidev erTi saxe,  kerZod, gamartivebuli warmoeba, pirveli instanciis mier miRebuli dadgenilebis axal formas gvTavazobs, es aris gadaxdis brZaneba da brZaneba, romlebiTac arsebiTad mTavrdeba saqme pirveli instanciis sasamarTloSi.
gadaxdis brZaneba miiReba fuladi davalianebis gadaxdevinebis Sesaxeb gancxadebis  gamartivebuli wesiT ganxilvis dros, romelic mopasuxisaTvis misi Cabarebidan 10 dRis gasvlis Semdeg Sedis kanonier ZalaSi, xdeba saboloo da eqvemdebareba aRsrulebas, xolo brZaneba miiReba lizingis sagnis gamcemis mflobelobaSi lizingis sagnis dabrunebis Taobaze saqmis gamartivebuli wesiT ganxilvisas, romelic  dauyovnebliv eqvemdebare aRsrulebas.
saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsiT gaTvaliswinebuli brZanebisagan gansxvavebiT, gadaxdis brZaneba dauyonebliv ar Sedis kanonier ZalaSi da kanonmdebloba iTvaliswinebs mis gasaCivrebas, risTvisac rTuli proceduris dacva ar aris saWiro, kerZod ar dgeba saapelacio saCivari iusticiis umaRlesi sabWos mier damtkicebuli formis nimuSis saxiT da ar gadaixdevineba saxelmwifo baJi. gadaxdis brZanebis gasaCivreba SesaZlebelia gadaxdis brZanebis gamcem sasamarTloSi Sesageblis wardgeniT, xolo lizingis sagnis gamcemis mflobelobaSi lizingis sagnis dabrunebis Taobaze miRebuli brZanebaze Sesageblis wardgena brZanebis mimReb sasamarTloSi ar xdeba da masze SeiZleba kerZo saCivris Setana.
marTalia, aqciaTa savaldebulo miyidvis Sesaxeb saqmis ganxilvis gamartivebuli warmoebis dros miiReba gadawyvetileba, magram gasaCivrebis TvalsazrisiT igi gansxvavdeba sasarCelo warmoebis dros miRebuli gadawyvetilebisagan, kerZod, Tu sasarCelo warmoebis dros miRebul gadawyvetilebaze SesaZlebelia rogorc saapelacio, xolo Semdeg sakasacio saCivris Setana, aqciaTa savaldebulo miyidvis Sesaxeb saqmis ganxilvis gamartivebuli wesiT ganxilvis dros miRebuli gadawyvetileba gamotanidan ara ugvianes 14 dRisa saCivrdeba mxolod saapelacio wesiT, rac imas niSnavs, rom saapelacio sasamarTlos gadawyvetileba sabolooa da sakasacio wesiT misi gasaCivreba dauSvebelia.
rac Seexeba Tamasuqisa da Cekis Taobaze aRZrul sarCelebze daTqmiT miRebul gadawyvetilebas, mopasuxis uflebebis SenarCunebiT sabolood iTvleba gasaCivrebisa da iZulebiTi aRsrulebis TvalsazrisiT. miuxedavad amisa, masze SesaZlebelia mopasuxis mier Sesageblis wardgena, xolo damatebiTi warmoebis dros miRebul gadawyvetilebaze vrceldeba gadawyvetilebisaTvis dadgenili saerTo wesebi, rac imas niSnavs, rom SesaZlebelia misi gasaCivreba saapelacio, xolo Semdeg sakasacio wesiT.
sazRvargareTis qveynebis gamocdileba (germania, italia, inglisi, ruseTi, ukraina, belorusia) gviCvenebs, rom zogadad brZaneba SiZleba iyos rogorc upirobi, ise pirobiTi. upirobo brZanebis dros sasamarTlo brZaneba ar saCivrdeba, gaaCnia saaRsrulebo furcelis Zala da Sesabamisad eqvemdebareba dauyonebliv aRsrulebas. upirobo brZanebad aseve miiCneva notariusis saaRsrulebo warwera, romelic moqmedi samoqalaqo saproceso kodeqsis miRebamde saqarTveloSic farTod iyo gavrcelebuli. upirobo brZanebisagan gansxvavebiT, pirobiTi brZaneba SeiZleba gasaCivrdes mopasuxe mxaris mier.
ungreTis kanonmdeblobiT, brZaneba warmoadgens sanqcias da gamoiyeneba mopasuxis gamoucxadeblobis SemTxvevaSi saqmis pirveli ganxilvis dros27  
ungreTis samarTalwarmoebis dros miRebuli brZaneba Tavisi SinaarsiT arsebiTad gansxvavdeba saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsiT gaTvaliswinebuli gadaxdis brZanebisagan. saqarTvelos kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli gamartivebuli warmoebis dros miRebuli gadaxdis brZaneba ar aris sanqcia gamoucxadebeli mxaris mimarT. gamoucxadebeli mxaris mimarT sanqciis gamoyenebas saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi iTvaliswinebs dauswrebeli gadawyvetilebis miRebis TaviT. kerZod, saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsis 229-e muxlis pirveli nawilSi saubaria arasapatio mizeziT sasamarTlo procesze mosarCele mxaris gamoucxadeblobis, xolo 230-e muxlis pirveli nawiliT arasapatio mizeziT  mopasuxis  gamoucxadeblobis SemTxvevaSi SesaZlo Sedegebze.  
saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsiT gaTvaliswinebul gadaxdis brZanebas, iseve, rogorc gamartivebuli warmoebis dros miRebul sxva gadawyvetilebebs ar gaaCnia saaRsrulebo dokumentis Zala. sityva “brZaneba”, fuladi davalianebis gadaxdevinebis Sesaxeb gamartivebuli wesiT gansaxilvel saqmeebze pirobiTad aRebuli terminia da misi aRsrulebisaTvis aucilebelia kanonier ZalaSi Sesvlis Semdeg ganmcxadeblis moTxovnis SemTxvevaSi saaRsrulebo furcelis gacema.
gadaxdis brZaneba aris pirveli instanciis sasamarTlos mier miRebuli dadgenileba, romelic gadawyvetilebisagan gansxvavebiT saapelacio sasamarTloSi ar saCivrdeba. gadaxdis brZanebiT saqmis arsebiTad gadawyveta xdeba pirveli instanciis sasamarTloSi. saapelacio sasamarTlo mxolod im SemTxvevaSi ganixilavs aRniSnuli kategoriis saqmeebze saapelacio saCivars, Tu gasaCivrebulia pirveli instanciis sasamarTlos gadawyvetileba, romelic miRebulia gamartivebuli warmoebis sasarCelo warmoebaSi gadazrdis Semdeg. am SemTxvevaSi Tamasuqisa da Cekis Taobaze aRZruli sarCelebis msgavsad gadawyvetilebis gasaCivreba SeiZleba gadawyvetilebebisaTvis dadgenili gasaCivrebis saerTo wesebis dacviT.
gadaxdis brZaneba, aseve brZaneba, gadawyvetilebis da ganCinebis msgavsad warmoadgens sasamarTlos mier miRebul dadgenilebaTa erT-erT saxes, romelSic asaxulia sasamarTlos davaleba mopasuxis mier Sesasrulebeli moqmedebis Sesaxeb.
marTalia, gamartivebuli warmoebis dros nebismieri gadawyvetileba miiReba gamartivebuli wesiT, magram aRniSnuli ar niSnavs imas, rom ar xdeba faqtobrivi garemoebebis gamokvleva. Ggamartivebuli warmoebis dros sasamarTlo amowmebs sarCelis (gancxadebis) aRZvris samarTlebriv safuZvlebs, mis Sinaarss, ramdenad srulyofilad da kanonis moTxovnaTa dacviT aris igi wardgenili sasamarTloSi. amowmebs aRZruli moTxovnis xasiaTs, aseve warmodgenili dokumentebis meSveobiT dasturdeba Tu ara moTxovnis safuZvlianoba.
gamartivebuli warmoebiT miRebuli gadaxdis brZanebis iuridiuli bunebis garkvevisas mniSvnelovania mtkicebulebebis sakiTxis garkveva. sasarCelo warmoebisagan gansxvavebiT fuladi davalianebis gadaxdevinebis Sesaxeb saqmeebze mtkicebulebebad gamoiyeneba mxolod udavo dokumentebi, romliTac erTmniSvnelovnad dasturdeba movalis mier kreditoris mimarT valdebulebis arseboba. Ddokumenti xelmowerili unda iyos movalis mier.
dokumentze xelmowera aris sabuTis Sinaarsis sisworisa da srulyofilebis safuZveli, vinaidan piri dokuments im SemTxvevaSi awers xels, rodesac masSi Tavmoyrilia yvela ZiriTadi sakiTxi da rodesac igi eTanxmeba am ukanasknelis Sinaarss, Tumca yovelive aRniSnulis winapirobaa is, rom pirma xelmowera dasvas sabuTis teqstis bolos da ara romelime sxva adgilas. sabuTis sisworisa da srulyofilebis varaudi moqmedebs mxolod im SemTxvevaSi, Tu sabuTi garegnulad ar aris dazianebuli da xelmowera namdvil pirs ekuTvnis.
gamartivebuli warmoebis dros  dokumentebi aucilebelia wardgenili iqnes damowmebuli saxiT, winaaRmdeg SemTxvevaSi sasamarTlom uari unda uTxras gamartivebuli warmoebiT saqmis aRZvraze ganmcxadebels. damowmebuli dokumentebis wardgenas gamartivebul warmoebaSi mniSvnelovani adgili uWiravs, vinaidan sasamarTlos mier ar xdeba mxareTa dabareba da maTgan axsna-ganmartebebis CamorTmeva, amdenad dokumentis utyuarobis garkveva damowmebis gareSe SeuZlebelia. mxolod ganmcxadeblis mier wardgenili dokumentebis kanonis moTxovnebTan Sesabamisobis SemTxvevaSi SeuZlia mosamarTles miiRos gadaxdis brZaneba, dokumentebis kanonis moTxovnebTan Sesabamisoba niSnavs damowmebuli da ara dadasturebuli dokumentebis wardgenas. 
zemoaRniSnuli garemoebebis gaTvaliswinebiT migvaCnia, rom gadaxdis brZaneba saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsis Tanaxmad aris pirobiTi brZaneba, rac imaSi gamoixateba, rom movalis mier protestis wardgenis SemTxvevaSi dadgenilia misi gauqmebis martivi procedura, Tumca migvaCnia, rom gadaxdis brZanebis gauqmebisaTvis aucilebeli unda iyos ara zogadad Sesageblis, aramed dasabuTebuli Sesageblis wardgena.
gadaxdis brZaneba, iseve rogorc gadawyvetileba da ganCineba, sasamarTlos specifikuri dadgenilebis calke saxes warmoadgens da gamoicema materialuri da saproceso normaTa realizaciis Sedegad. gadaxdis brZanebis gamocemisas mniSvnelovania materialur-samarTlebrivi normebis safuZvelze valis arseboba, rac dasturdeba ganmcxadeblis mier wardgenili utyuari dokumentebiT. gadaxdis brZanebis aRsruleba xdeba kanonier ZalaSi Sesvlis Semdeg sasamarTlo gadawyvetilebis aRsrulebisaTvis dadgenili wesiT.
gamartivebuli warmoebis dros miRebuli nebismieri gadawyvetileba  warmoadgens sasamarTlos samarTalSefardebis aqts, romlis gamocema xorcieldeba kanoniT mkacrad reglamentirebul samoqalaqo saproceso farglebSi. gadawyvetilebis gamocemisas, mosamarTle moqmedebs sasamarTlos, rogorc saxelmwifo xelisuflebis organos saxeliT, romelic axorcielebs marTlmsajulebas rogorc sasarCelo wesiT samoqalaqo saqmeTa ganxilvisa da gadawyvetisas, ise gamartivebul warmoebaSic, ra drosac sasamarTlo xelisufleba xorcieldeba samoqalaqo samarTalwarmoebis meSveobiT. G
gadawyvetilebis kanonier ZalaSi Sesvlis Semdeg igi iZens Seucvlelobis, savaldebuloobis, ucilobis (udavobis), gansakuTrebulobis da preidiciulobis Tvisebebs, rac praqtikulad Semdeg iuridiul SedegebSi gamoixateba: gadawyvetileba ar SeiZleba gaauqmos an Secvalos arc im sasamarTlom, romelmac igi miiRo da arc zemdgomma sasamarTlom;  dauSvebelia xelaxali gadawyvetilebis gamotana imave mxareebs Soris, imave saganze da imave safuZvlebiT; gadawyvetileba savaldebuloa yvela im pirisaTvis, romlebzedac vrceldeba misi kanonieri Zala.

ZalaSi Sesvlis momentidan gadawyvetileba iZens iseTive Zalas, rogorc samarTlis is norma, romelic normatiul aqtSi aris dafiqsirebuli28.
gamartivebuli warmoebis dros miRebul yvela saxis gadawyvetilebas gaaCnia gadawyvetilebisaTvis damaxasiaTebeli saerTo niSnebi, kerZod: gadawyvetileba warmoadgens sasamarTlos dadgenilebis erT-erT saxes; gadawyvetilebiT arsebiTad wydeba pirveli instanciis sasamarTloSi saqmis ganxilva; gadawyvetileba gamoicema erTpirovnulad mosamarTlis mier; gadawyvetileba warmoadgens saxelmwifos mier gamotanil aqts, romelSic aisaxeba Sesabamisi neba; gamartivebuli warmoebis dros miRebuli gadawyvetileba  aRsruldeba gadawyvetilebis aRsrulebisaTvis dadgenili wesiT.
zemoTaRniSnulis gaTvaliswinebiT SeiZleba davaskvnaT, rom samoqalaqo procesSi gamartivebuli warmoebis SemoReba uzrunvelyofs ara marto mxareTa darRveuli uflebebis droulad aRdgenas, aramed xels Seuwyofs aseve swrafi marTlmsajulebis ganxorcielebas da sasamarTloTa gantvirTvas saqmeebisagan.

reziume
gamartivebuli warmoebis zogadi daxasiaTeba

axali saproceso kanonmdeblobis mixedviT  samarTalwarmoeba xorcieldeba SejibrebiTobisa da dispoziciurobis sawyisebze, amasTan gamartivebulia davebis ganxilvis procedura, rac saboloo jamSi xels uwyobs marTlmsajulebis swrafad ganxorcielebas da darRveuli uflebebis droulad aRdgenas. M1997 wlis 14 noembers miRebul saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsSi axleburad Camoyalibda samoqalaqo warmoebis saxeebi, kerZod, sasarCelo da udavo warmoebis gverdiT adgili daimkvidra gamartivebulma warmoebam, romelic arsebiTad gansxvavdeba warmoebis sxva saxeebisagan, warmoadgens siaxles da Sesabamisad Teoriuli TvalsazrisiT Seswavlas saWiroebs. statiaSi gadmocemulia gamartivebuli warmoebis Taviseburebebi, misi gansxvaveba sasarCelo da udavo warmoebisagan. saubaria aseve, rom samoqalaqo saproceso kodeqsSi cvlilebebis ganxorcielebis gziT gafarTovdes gamartivebuli warmoebiT gansaxilveli saqmeebi da  SesaZlebeli gaxdes iseTi moTxovnebis gamartivebuli warmoebis wesiT ganxilva, romlebic ZiriTadad mxolod werilobiT mtkicebulebebzea agebuli, aseTad SeiZleba miviCnioT ukanono mflobelobidan nivTis gamoTxova.

bibliografia
1.        m. kopaleiSvili, n. sxirtlaZe, e. qardava, p. turava – administraciuli saproceso samarTlis saxelmZRvanelo. gamomcemloba “siesta”. Tbilisi 2008 weli. gv. 36-37
2.        S. qurdaZe. samoqalaqo saqmeTa ganxilva zemdgomi instanciis sasamarTloebSi. Tb. 2006 weli. winaTqma.
3.        Данилов Е.П. Гражданский процессуалъный кодексю Комментарий. М., 2001 г. стр. 353
4.        Т. А. Реформируемый гражданский процес Вестник Саратовской государственной академии права. 1998  1 стр 39
6.        n. ZnelaZe. qonebis ukanono mflobelobidan gamoTxovisa da sakuTrebis uflebis dacvis samarTlebrivi problemebi. Jurnali “marTlmsajuleba”, 2007 wlis #2, Ggv. 82-83. sqolio 2
7.        Гражданское процессуалъное право Росии. Учебник. М., 2002 г. стр. 99 (автор главыШакарян М.С.
8.        Черемин М. А. Приказное производство в Российском  гражданском процессе. М. 2001 г. с. 76.
9.        S. qurdaZe. samoqalaqo saqmeTa ganxilvis Taviseburebani. disertacia iuridiul mecnierebaTa kandidatis samecniero xarisxis mosapoveblad. Tbilisi 2003 weli.
10.       Алехина. С. А. Давтян. А. Г. и др.  Гражданский процесс зарубежных стран. М. 2008 стр. 407
11.       Аргунов В. Н. Судевный приказ .Приказное производство. Учебник гражданского процесса. под. ред. Треушникова М. К. М. 2001 г. с. 334.
12.       Черемин М.А. Приказное производство в российском гражданском процессе   М.,2001. gv. 68
13.       z. ZlieriSvili. udavo warmoeba. Tb. 1998 weli. gv 5.
14.       d. imnaZe. iuridiuli mniSvnelobis mqone faqtebis dadgena. Jurnali samarTali. 2001 weli #4. gv.24
15.       T. liluaSvili. valeri xrustali. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos praqtika udavo warmoebis wesiT iuridiuli faqtebis dadgenis Sesaxeb. saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsis 310-316-e muxlebis komentari. Ppraqtikuli saxelmZRvanelo. Ppirveli gamocema. Tbilisi 2003 weli. Gv. 37. gamomcemloba “sani”.
16.       A. wach-Handbuch des deutschen Zivlprozessrechts. I bd. I. 1885 s. 47-53
17.       А.Б. Давтян. Гражданское процессуалъное право Германии. М., 2000 г. стр. 49
18.       .  marTlmsajuleba saqarTveloSi 2008 wlis statistika.
19.       Уткина. И. В. Заочное решение в гражданском процессе. М. 2003 стр. 145
20.       T. liluaSvili. samoqalaqo saproceso samarTali. Tb. 2005 weli. gv. 183-184
21.       Черемин М.А. Приказное произвоство в Российском гражданском процессе. М 2001 г. с. 65
22.       Гурвич. М. АРешение суда и отсвественность обязанного лица. Калинин. 1977 gv. 51-52
23.       кожухар А. Н. Наличие спора на предьявление иска Кишинев. 1970 г. с. 19 
24.       a. Tabagari. gamartivebuli warmoeba saqarTvelos samoqalaqo procesSi. Tb. 2002 weli gv.
25.       Заицев И. М. спор о праве как звено связи материального право с гражданским процессам. Калинин. 1977 gv. 44-45
26.       a. kobaxiZe. samoqalaqo samarTali 1 zogadi nawili. Tbilisi 2001 weli. gv. 231. gamomcemloba Sps gazeTsaqarTvelos macne
27.       Гражданский процесс в социалистических  странах-членов СЗВ.  В. 3 Т.  Под. ред. А.   Добровольского и Л. Неваи. Т.1. М. 1977 с. 266-267.
28.       m. Todua – kanonier ZalaSi Sesuli gadawyvetilebis aRsrulebasTan dakavSirebuli sakiTxebis Taviseburebani. – saqarTvelos mosamarTleTa asociaciis Jurnali. saqarTvelos mosamarTleebi. #3(5) 2005 w. gv .94)

G
gamoyenebuli literatura
1.   saqarTvelos 1995 wlis 24 agvistos konstitucia.
2.   saqarTvelos organuli kanoni “saerTo sasamarTloebis Sesaxeb”. 1997 wlis 13 ivnisi.
3.    saqarTvelos ssr samoqalaqo samarTlis saproceso kodeqsi. 1964 wlis 26 dekemberi 
4.   saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi. 1997 wlis 14 noemberi.
5.   saqarTvelos administraciuli saproceso kodeqsi.  1999 wlis 23ivlisi.
6.   kobaxiZe. a. samoqalaqo saproceso samarTali.  Tbilisi 2003 weli.
7.   kopaleiSvili, m. sxirtlaZe, n. qardava, e. turava p. – administraciuli saproceso samarTlis saxelmZRvanelo. Tbilisi 2008 weli.
8.      kublaSvili. k. ZiriTadi uflebebi. Tb. 2003.
9.   liluaSvili. T. saqarTvelos samoqalaqo saproceso samarTali. Tb. 1992 weli.
10.  liluaSvili. T samoqalaqo saqmeTa warmoeba sasamarTloSi. Tbilisi 2001 weli.
11.  liluaSvili. T. samoqalaqo saproceso samarTali. Tbilisi. 2005 weli.
12.  liluaSvili. T. xrustali. v. saqarTvelos samoqalaqo saproceso    kodeqsis komentari. Tbilisi. 2007 weli.
13.  praqtikuli rekomendaciebi samoqalaqo saproceso samarTlis sakiTxebze magistrati mosamarTlisaTvis. saqarTvelos uzenaesi sasamarTlo. Tbilisi. 2008 weli.
14.  qurdaZe S. samoqalaqo saqmeTa ganxilva pirveli instanciis sasamarTloSi,    meore gamocema, Tbilisi, 2006 weli.
15.  ZlieriSvili. z. udavo warmoeba. Tb. 1998 w
16.  xurcilava. r. davalianebis gadaxdevinebis Sesaxeb saqmis ganxilvis gamartivebuli wesi samoqalaqo procesSi. Tb. 2008 weli.
17.  xurcilava. r. davalianebis gadaxdevinebis Sesaxeb saqmeebis gansjadoba gamartivebuli warmoebis dros. Jurnali “cxovreba da kanoni” 2008 weli #3
18.   xurcilava. r. davalianebis gadaxdevinebis Sesaxeb gancxadebis warmoebaSi miReba gamartivebuli warmoebis dros. Jurnali “cxovreba da kanoni” 2008 weli #4
19.  xurcilava. r. gamartivebuli warmoebis fuladi davalianebis gadaxdevinebis Sesaxeb gancxadebis warmoebaSi miRebaze uaris Tqma. Jurnali “marTlmsajuleba da kanoni”. 2008 weli #3 (18).
20.   xurcilava. r. lizingis sagnis gamcemis mflobelobaSi lizingis sagnis dabrunebis Taobaze brZanebis miReba. Jurnali “marTlmsajuleba da kanoni”. 2009 weli #1 (20).
21.   xurcilava. r. aqciaTa savaldebulo miyidvis Sesaxeb warmoebis aRZvra saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsis mixedviT. Jurnali “marTlmsajuleba da kanoni”. 2009 weli #2 (21).
22.   Гражданский процессуалъный кодекс Россиской Федерации. М., 2009
23.   Гражданский процессуальный кодекс Кыргызской Республики. M. 2009.   
24.  Гражданский процессуалъный кодекс Украины. http://kievgrad.info/page/1/648
25.  Гражданский процессуалъный кодекс Республики Казахстан        http://www.minjust.kz/ru/art/гражданский_процессуальный_кодекс_республики_казахстан_0
26.  Гражданский процессуальный кодекс Республики Беларусь.
            http://pravo.levonevsky.org/kodeksby/gpk/20080620/glava31.htm 
27.   Алехина. С. А. Давтян. А. Г. и др.  Гражданский процесс зарубежных стран. М. 2008
28.   Аргунов В. Н. Судевный приказ .Приказное производство. Учебник гражданского процесса. под. ред. Треушникова М. К. М. 2001 г.
29.   Бернам. У. Правовая система Соединенных Штатов Америки. М. 2007
30.  Власов А.А. – Гражданское процессуалъное право. Учебник. М., 2003.
31.  Гражданское процессуальное право России. Авторский коллектив. под.ред. М.С. Шакарян.Былина,  1996.
32.  Гражданское процесуалъное право. Учебник. М., 2003.
33.  Гражданское процессуалъное уложение Германии. Вводный закон к Гражданскому процессуалному уложению. М., 2006
34.   Гражданский процесс. под ред. В.А. Мусина, Н.А.Чечиной, Д.М. Чечота. М., 2004.
35.   Гражданский процесс.  под ред. М.К. Треушникова М. 2003.
36.  Гражданский кодекс Германии. В 2 т. пер. с. немецкого, СПБ, 2004
37.   Гражданский процессуалъный кодекс. Комментарий. Авторский коллектив.  под ред. М.К. Треушникова. М.:  1996.
38.  Гражданский Процесс, трете изд. под. ред. В.В. Ярков. М. 2002 г.
39.  Давтян. А.Б. Гражданское процессуальное право Германии. М., 2000 г.
40.  Данилов Е.П. Гражданский процессуалъный кодекс. Комментарий. М., 2001 г.
41.   Добровольский А. А. Некоторые вопросы и сковой формы защиты праваю Автореферат докт. диссерт. М. 1966 г.
42.  Жилин, . Г.А. Бриков, В.В. Ганичева Е. С. и другие. Комментарий к Гражданскому Процессуальному Кодексу Рассийской Федерации. М, 2008 г.
43.  Крашенинников П. В. Манылов И.Е. Решетникова И.В. Рузакова.О.А. Гражданский
процессуалъный кодекс Россиской Федерации. Комментарий. Под. ред. Крашенинникова.М., 2006 г.
44.  Лебедев М. Ю. Францифоров Ю. В. Балашов А. Н. Гражданский процесс  М. 2008г.
45.  Лебедев. М. Ю. Гражданский процесс. М. 2009 г.
46.    Мурадьян. Э. М.  Судебное право. М. 2007
47.  Туманова Л. В. Владимирова И. А. Владимирова С. А. Гражданское процессуальное право. Под. ред. Тумановой Л. В.  М. 2009 г.
48.  Чечота Д. М  Гражданскийое процесс, учебник,– М., Проспект, 1998 г.
50.  Baumbach /Lauterbach/Albers/Hartmann. Zivilprozeβbordnung. Band I Munchen 2000 
51.  Bauer/Grunsky. Zivilprozeβrecht. 8 Auflage. 1994.
52.   Christoph Paulus. Zivilprozeβrecht.  1996
53.       Fritz. C. “Gesellschafts und Unternehmensformen” Linde Verlag, Wien 2000
54.   Grunsky. W.  Zivilprozeβrecht. 2003
55.       Jauernig . O. Zivilprozeβrecht.  Verlag C.H. Beck, 2003
56.  Larenz/Wolf. Allgemeiner Teil des Burgerlichen Rechts, 9. Auflage. Beck, Munchen, 2004,
57.   Luke. W. Zivilprozeβrecht. Munchen. 1999


SeniSvna:
statia gamoqveynebulia 2010 wels

No comments:

Post a Comment